نویسنده حسن بشیر - وب نما: پنجره ای بر مباحث میان رشته ای فرهنگ و علوم ارتباطات

نگاه کاخ سفید به سفره هفت سین و جشن نوروز

آنچه که در سایت کاخ سفید نوشته شده است (در زیر عکس سفره هفت سین)

A traditional Haft Sin table celebrating Nowruz, the Persian New Year, is seen set Wednesday, March 19, 2008, in the State Dining Room of the White House. Nowruz is, in Persian and some other cultures, including Kurdish culture, a family-oriented holiday celebrating the New Year and the coming of spring. The Haft Sin table has seven items symbolizing new life, joy, love, beauty and health, sunrise, patience and garlic to ward off evil.

سفره هفت سین برای جشن نوروز، سال نو ایرانی که روز چهارشنبه 19 مارس 2008 آغاز شد، در سالن پذیرائی کاخ سفید پهن گردید. نوروز در میان ایرانیان و برخی از فرهنگهای دیگر، از جمله کردی، یک جشن خانوادگی است که برای بزرگداشت سال نو و آمدن بهار برگزار می شود. سفره هفت سین دارای 7 قلم است که به عنوان نشانه هایی برای: زندگی تازه، شادی، عشق، زیبایی و سلامتی، طلوع خورشید (سرآغاز)، شکیبایی و سیر برای دور کردن شیطان است.

(این بود که در سایت کاخ سفید با عکس سفره هفت سین آمده بود. اما هر کاری کردم نتوانستم عکس را در اینجا بیاورم. اینهم از مشکلات وبلاگهاست که فقط حجم و فرمت خاصی را می پذیرند که گاهی بیش از اصل مطلب باید به حواشی آن پرداخت و کلی وقت گذاشت)

یکی از دوستان عزیز به من زنگ زد که میدانی که کاخ سفید نیز سفره هفت سین در سالن پذیرایی کاخ پهن کرده است و برای من صفحه آنرا ای میل کرد، که مشاهده می کنید. البته متن انگلیسی همراه عکس را عجالتا به فارسی برگرداندم که کاملا متن و عکس گویا باشند.

اینکه چرا واشنگتن به این موارد می پردازد، روشن است و نیاز به تحلیل زیادی ندارد. کاخ سفید از مدتها پیش، بویژه پس از یازدهم سپتامبر 2001، در تلاش است که نوعی از سمپاتی با برخی از فرهنگها را ارائه کند. به عنوان مثال در روز عید فطر تلاش می کند که برخی از مسلمانان (بخوانید بعضا مسلمان نما) را به کاخ دعوت کند و خود را شریک جشن دیگران نشان دهد. این خود نوعی از دیپلماسی عمومی در زمینه جذب ناآگاهان و یا ارائه تصویری (نوعی از انگاره سازی) از فرهنگ دوستی کاخ سفید است که قطعا می تواند بر برخی از افراد تاثیر خود را داشته باشد.

اما بنظر می رسد مهمترین مساله ای که در این زمینه می توان مطرح نمود، طرح اصل جهت گیری کاخ سفید، و طرح همین حرکت، بدون توجه به موضوع است. بعبارت دیگر، هفت سین زمینه ای می شود برای طرح کاخ سفید در میان ایرانیان. پس چه بهتر که این طرح و یا برجسته سازی توام با یکی از مسائل مورد توجه فرهنگ مقابل باشد. این خود نوعی از تداعی طبیعی را بوجود می آورد که در فرهنگ سازی می تواند تاثیرات خود را داشته باشد. البته آنچه که در این موارد نیز منتشر می گردد می تواند زمینه ساز نوعی از نگاه به مساله را نیز روشن کند. به عنوان مثال، همین چند جمله ای که درباره سفره هفت سین در سایت کاخ سفید نوشته شده است نشاندهنده نوعی از نگاه خاص به سفره هفت سین است. تنها نام بردن از فرهنگ کردی و عدم نام بردن از فرهنگهای افغانی، تاجیکی و غیره که نوروز را نیز جشن می گیرند و فرهنگ مشابهی را دارند، خود تداعی شیوه ای از به حاشیه راندن برخی از فرهنگهاست که نشان دهنده چشم پوشی عمدی از گسترش فرهنگ ایرانی را نشان دهد و علاقمندی ملت های گوناگون برای جمع شدن دور محور خاص فرهنگی است که ارتباطات میان فرهنگی آنان را می تواند به شدت تقویت سازد. البته تفسیری که از هفت قلم سفره نیز شده است تا اندازه ای با آنچه که در فرهنگ عمومی وجود دارد متفاوت است. تاکید بر دور کردن شیطان (Evil) به عنوان نشانه ای برای "سیر" (آنهم با ظرفی پر از سیر، بخلاف آنچه که در سفره معمولی هفت سین وجود دارد) که معمولا تداعی دفع بیماری و ناخوشی را در فرهنگ عمومی دارد، با آنچه که کاخ سفید قبلا اصطلاح شیطان (Evil) را برای کشورهای محور شیطان (Axis of Evil) از آن نام برده است، می تواند تلاشی برای ایجاد زمینه ای برای طرح گفتمان ناخواسته کاخ مزبور و برجسته سازی مجدد همان تفکری است که می رود دامنگیر آنان شود و آنچه که در جهان کنونی حاکم است خود گویای واقعیت دیگری است که نمی توان با اظهار سمپاتی صوری برای فرهنگهای دیگر، و از جمله نوروز، منحرف گردد.

حسن بشیر دوشنبه 5 فروردین‌ماه سال 1387 ساعت 20:08

3 نظر

میلاد پیامبر اکرم (ص) و سال نو مبارک

حسن بشیر یکشنبه 4 فروردین‌ماه سال 1387 ساعت 14:12

0 نظر

انجمن علوم ارتباطات ایران: نوزادی که متولد نشد

انجمن علوم ارتباطات ایران

(نوزادی که متولد نشد)

(این مطلب متاسفانه با تاخیر منتشر می شود)

روز چهارشنبه شب یعنی شب پنجشنبه 7/9/86 در مجتمع دانشگاه کاربردی 41 جلسه ای با حضور پدر ارتباطات ایران یعنی استاد معتمدنژاد و جمعی دیگر از اساتید این حوزه تشکیل گردید. بنده نیز به این جلسه دعوت شده بودم. گر چه خسته از کار دانشگاهی بودم اما چون برای دعوت کنندگان ارزش قائل بودم، بهر سختی که بود خودم را به محل جلسه رساندم. جلسه خوب، با صفا و صمیمیت و دوستانه بود. من کمتر توفیق داشتم که در جلسات پدر ارتباطات ایران شرکت کنم. اما آن شب احساس کردم که می شود گفت که هر جا استاد باشد، نوعی از صفای ارتباطی میان افراد حاضر حضور می یابد و نوعی از همدلی حاکم می گردد.

هدف از جلسه اتخاذ تدابیری در مورد نجات وضعیت علوم ارتباطات در ایران بود. استاد معتمدنژاد مایل بود که انجمنی در این رابطه تشکیل و عهده دار وظایفی باشد که معمولا در دو انجمن رسمی کنونی یعنی "انجمن جامعه اطلاعاتی ایران" و "انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطی" به آنها پرداخته نمی شود.

صحبتها در این زمینه داغ شد. جناب آقای دکتر سلطانی فر عملا اداره جلسه را بعهده گرفت اما به لحاظ اینکه عملا به میزبان تبدیل شده بود نمی توانست از دست تلفنهای خواسته یا ناخواسته از دوستان فرار کند. واقعا این تلفنهای همراه را می توان نوعی Noise در کانال ارتباطی دانست. البته با وضعیتی که در ایران در مورد استفاده از این وسیله ارتباطی هست می توان واقعا به مساله "نویز" کاملا ایمان آورد. لذا جلسه عملا با ادامه استاد ارجمند جناب دکتر محسنیان راد ادامه می یافت. دکتر فرهنگی معتقد بود که چرا نباید انجمنهای موجود را تقویت کرد تا به همه وظایف خود عمل کنند. دکتر محسنیان در آغاز با تاکید بر اهمیت طرح پدر ارتباطات ایران، سمت و سوی بحث را به فعال کردن هر چه بیشتر ساختارهای موجود که عملا "انجمن جامعه اطلاعاتی ایران" که خود عضو هیئت مدیره آن انجمن هستند کشاند. بنظر رسید این تفکر، بهترین راه حل بود که هم ایشان و هم دکتر فرهنگی و هم برخی از افراد دیگر مانند دکتر خانکی مطرح کردند.

البته صحبت های مختلفی از تشکیل یک NGO گرفته تا یک قطب علمی که گویا اخیرا توسط وزارت علوم، تحقیقات و فن آوری مطرح گردیده و یا بنیاد علوم ارتباطات ایران، ادغام دو انجمن، و نهایتا تشکیل کمیته ای برای همکاری دو انجمن مطرح که این آخرین نظر، چیزی بود که مطلوبتر از همه واقع گردید و مورد تایید قرار گرفت.

حرکت نجات دهنده در زمینه علوم ارتباطات بویژه در بحث های مربوط به تدریس، کتاب، شیوه های ارتباطی، تصمیمات مربوط به حوزه های ارتباطات، جهت دادن به تحقیقات و پژوهشهای مرتبط در این حوزه و ایجاد زمینه رشد و تعالی آن در ایران از مسائل مهمی است که معمولا در انجمنهای علمی که ناظر به بحث های بخصوصی هستند مطرح نمی گردند. با چنین هدفی اکتفا به حضور برخی از اساتید در این زمینه کافی نیست. در کشور ساختارهای چندی وجود دارند که در این زمینه مسئولیت دارند و حضوری قانونی که باید با دیدگاههای اساتید دانشگاهی نیز همراه گردد که در این جلسه حضوری نداشتند. از طرف دیگر می توان گفت که تعدد انجمن هائی که بهر شکل نوعی از همپوشانی را دارا هستند آنهم با جوان بودن این حوزه مطالعاتی در کشور و شکنندگی آن به صلاح نیست مگر اینکه کلا زاویه بحث آن با دو انجمن دیگر متفاوت باشد. به عنوان مثال ما در زمینه بحث های میان رشته ای بویژه با توجه به جامعه اسلامی ما در این زمینه با کمبود وجود یک ساختار تشکیلاتی به عنوان انجمن مواجه هستیم. چیزی که مدتهاست به عنوان یک اقدام مورد نیاز پیگیری می شود اما متاسفانه هنوز مسئولین مربوطه فرصت آنرا نمی یابند که در این زمینه تصمیم بگیرند.

بهر حال نوزادی که می خواست در شب پنجشنبه متولد شود، متولد نشد. اساتیدی که در آنجا جمع شده بودند ترجیح دادند که همین نوزادهایی را که حداقل چند ساله شده اند را بزرگ کنند. شاید خیر در همین فرزندان باشد، اگر پدران آنها صد البته به فکر آنها باشند و خواستار رشد و تربیت و بالندگی آنها برای خدمت به جامعه ایرانی و اسلامی ما باشند.

حسن بشیر شنبه 18 اسفند‌ماه سال 1386 ساعت 17:24

1 نظر

دوفصلنامه «نامه صادق» متولد شد

دوفصلنامه «نامه صادق» متولد شد

خبرگزاری فارس: اولین شماره از دوفصلنامه علمی-تخصصی ویژه مطالعات میان‌رشته‌ای دین، فرهنگ و ارتباطات با نام «نامه صادق» منتشر شد.

به گزارش خبرگزاری فارس، به نقل از روابط عمومی دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق (ع)، دو فصلنامه علمی تخصصی نامه صادق، ویژه مطالعات میان رشته ای دین ، فرهنگ و ارتباطات، به عنوان نخستین نشریه در این زمینه با هدف گسترش فرهنگ پژوهش در حوزه دین، فرهنگ و ارتباطات با مدیر مسئولی رضا اکبری، از سوی مرکز تحقیقات دانشگاه امام صادق (ع) با مشارکت دانشکده معارف اسلامی، و فرهنگ و ارتباطات این دانشگاه منتشر شد.
حسن بشیر سردبیر دوفصلنامه نامه صادق در بخش سخن نخست این نشریه، هدف از انتشار نامه صادق را غنی تر سازی ادبیات مربوط به مطالعات میان رشته ای حوزه های سه گانه دین، فرهنگ و ارتباطات با تاکید بر مصادیق عینی در ابعاد مفهومی، کاربردی و تطبیقی این حوزه ها دانسته و می‌نویسد: دانشکده معارف اسلامی فرهنگ وارتباطات دانشگاه امام صادق (ع) نخستین پایگاهی است که فرهنگ را به عنوان یک رشته دانشگاهی از منظر علمی و دانشگاهی مورد مطالعه قرار داده است.
رئیس دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق (ع) در ادامه این سرمقاله می افزاید: در آینده نه چندان دور این دو فصلنامه به شکل فصلی منتشر خواهد شد و همه اساتید ، پژوهشگران و دانشجویان و علاقمندان این حوزه مطالعاتی می توانند با این فصلنامه همکاری کنند.
بنابراین گزارش، مهمترین مطالب منتشر شده در دو فصلنامه مذکور عبارتند از: هویت های فرهنگی قدیم و جدید: رمز گشایی تمدنی و معماری سنتی ترجمه سعید رضا عاملی، از خود واقعی تا واقعیت: کوششی معرفت شناسانه برای فهم تولید دانش نظری نوشته حمید عبد اللهیان، و اباذر توکلی، ابعاد تمدنی و فرهنگی جهانگردی نوشته تالیف ابراهیم فیاض، منطق نمونه گیری احتمالی در پیمایش های اجتماعی نوشته هوشنگ نایب، بررسی مدل جامعه شناختی سنجش عملکرد شوراهای اسلامی شهر، نوشته حسین ایمانی جاجرمی و سید احمد فیروز آبادی، نقش تاریخ شفاهی در مطالعات تاریخی اقتصاد ایران، تالیف علی اصغر سعیدی، و دولت، مشارکت و سازمان های غیر دولتی: بررسی جایگاه و کارکردهای بخش سوم در توسعه نوشته دکتر موسی عنبری.
علاقه‌مندان از طریق تماس با تلفن‌های 88094913 ، و 5 - 88094001 می‌توانند نسبت به کسب اطلاعات بیشتر و تهیه نشریه اقدام نمایند.

حسن بشیر شنبه 18 اسفند‌ماه سال 1386 ساعت 17:22

0 نظر

درس روش پژوهش در علوم اجتماعی-دانشگاه امام صادق (ع)

باسمه تعالی

عنوان درس :روش پژوهش در علوم اجتماعی

زمان: شنبه ها (12-10) و دوشنبه ها (10-8)

مدرس: دکتر حسن بشیر

ساعات مراجعه: (با هماهنگی دانشجویان تعیین خواهد شد)

e-mail:bashir@isu.ac.ir

کتاب اصلی درسی :

روشهای پژوهش در علوم اجتماعی،چاوا و دیوید نچمیاس، ترجمه فاضل لاریجانی و رضا فاضلی،انتشارات سروش،1381.

کتابهای تکمیلی:

1- روش شناسی مطالعات دینی، احد فرامرزقراملکی، ناشر: دانشگاه علوم اسلامی رضوی، چاپ اول 1380.

2- روش تحقیق در علوم اجتماعی، ریمون کیوی و لوک وان کامپنهود، ترجمه دکتر عبدالحسین نیک گهر، فرهنگ معاصر، 1370.

شیوه ارزیابی:

1- امتحان نیم ترم: از 100 نمره به شرح ذیل:

- الف- امتحان کتبی 80 نمره.

- ب- پاسخ کتبی به پرسش های آماده کلاس، خلاصه کردن فصول و سمینارهای کلاس: جمعا 20 نمره

2- امتحان پایان ترم: از 100 نمره به شرح ذیل:

الف- امتحان کتبی نهائی: 60 نمره

ب- 25 نمره متعلق به: انجام تحقیق (25 تا 30 صفحه، با صفحه 300 کلمه ای).

- پاسخ کتبی به پرسش های آماده کلاس، خلاصه کردن فصول و سمینارهای کلاس: جمعا 15 نمره

توجه:

ضروری است که دانشجویان عزیز قبل از شروع هر درس، درس مزبور را از کتاب اصلی مطالعه و آمادگی لازم را داشته باشند، بخشی از بحث ها و پرسشها، قبل از آغاز همان درس انجام خواهد گرفت.

جلسه	سرفصلهای درسها	فصول کتاب نچمیاس
1	رهیافت علمی، اهمیت و تعریف پژوهش	فصل اول
2	مفاهیم اساسی پژوهش و انواع نظریه ها	فصل دوم
3	عناصر پژوهش و خطاهای همگانی در پژوهش	فصل سوم
4	اصول و الگوهای اخلاقی در پژوهش علوم اجتماعی	فصل چهارم
5	نگارش گزارش پژوهشی	ضمیمه ب کتاب اصلی
6	اندازه گیری در پژوهشهای اجتماعی	فصل هفتم
7	روشهای مقیاس و شاخص سازی	فصل هیجدهم
8	نمونه گیری در پژوهشهای اجتماعی	فصل هشتم
9	روشهای مشاهده ای	فصل نهم
10	پژوهش پیمایشی	فصل دهم
11	طرح و ساختار پژوهش در علوم اجتماعی	فصل یازدهم
12	پژوهش کیفی و تحقیقات اثنوگرافی	فصل دوازدهم
13	تحلیل داده های ثانویه و روش تحلیل محتوا	فصل سیزدهم
14	آماده سازی و تحلیل داده های پژوهشی	فصل چهاردهم
15	نقش آمار در تحقیقات اجتماعی و توزیع یک متغیره	فصل پانزدهم
16	فرضیه آزمایی و استنباطها	فصل نوزدهم

حسن بشیر یکشنبه 12 اسفند‌ماه سال 1386 ساعت 22:49

1 نظر

درس روشهای پژوهش خبری

باسمه تعالی

دانشکده صدا و سیما

گروه ارتباطات

روشهای پژوهش خبری

زمان:دوشنبه ها: از ساعت 14 تا 16

مدرس: دکتر حسن بشیر

drhbashir@gmail.com

منابع درس :

1- تحقیق در رسانه های جمعی، تالیف: راجر دی. ویمر و جوزف آر. دومینیک، ترجمه: دکتر کاووس امامی، انتشارات سروش، 1384.

2- کتب و مقالاتی که اطلاعات مربوط به آنها قبل از هر درس اعلام خواهد شد.

شیوه ارزیابی:

1- سمینارها و مقرریهای کلاس: 4 نمره

2- تحقیق پایان ترم: 6 نمره

3- امتحان کتبی نهائی:‌ 10 نمره

تبصره (1): تحقیق پایانی ترم حداقل باید بین 25 تا 30 صفحه و در حد یک مقاله علمی-ترویجی باشد. مقاله با فونت لوتوس 14 و فاصله خطوط single تایپ و به شکل کاغذی و بر روی سی دی در پایان ترم باید تحویل گردد.

تبصره (2): موضوعهای تحقیق باید با مدرس هماهنگی شود.

توجه:

1- ضروری است که دانشجویان عزیز قبل از شروع هر درس، درس مزبور را از کتب و مقالات اعلام شده، و سایر منابع مرتبط مطالعه و آمادگی لازم را داشته باشند، بخشی از بحث ها و پرسشها، قبل از آغاز همان درس انجام خواهد گرفت.

2- برخی از درسها به علت تعطیلات حذف خواهند شد.

سرفصل درسها:

جلسه	سرفصلهای درسها
1	فرایند و مراحل پژوهش
2	تهیه طرحهای پژوهشی
3	تحلیل محتوا: اصول کلی
4	تحلیل محتوا: تعیین متغیرها در تحلیل محتوا
5	تحلیل محتوا:‌ بررسی و ارزیابی نمونه خبری
6	ارائه گزارش پژوهشی
7	پژوهش در رسانه های چاپی: مطالعات مطلب گزینی، بررسیهای سیمای خوانندگان، بررسی تطبیقی خوانندگان و غیر خوانندگان، مطالعات رضامندی، سنجش تعداد خوانندگان
8	پژوهش در رسانه های چاپی: پژوهش در شمارگان نشریه ها، پژوهش در مدیریت رسانه ها، پژوهش در طراحی خبر، پژوهش در خواندنی بودن خبر، روزنامه نگاران پژوهشگر
9	پژوهش در رسانه های الکترونیک: پژوهشهای رده بندی در اخبار و گزارشات رادیویی و تلویزیونی
10	پژوهش در رسانه های الکترونیک: پژوهشهای بدون رده بندی در رادیو و تلویزیون
11	تحلیل گفتمان: اصول کلی
12	تحلیل گفتمان: شیوه های اجرائی و تحلیل گفتمانی اخبار
13	پژوهش در تاثیر رسانه ها: تاثیرهای اجتماعی و ضد اجتماعی محتوای رسانه ها
14	پژوهش در تاثیر رسانه ها: پژوهشهای رضامندی، بررسیهای برجسته سازی
15	پژوهش در تبلیغات: (1) پژوهش در آگهی های بازرگانی
16	پژوهش در تبلیغات: (2) پژوهش در روابط عمومی

حسن بشیر چهارشنبه 24 بهمن‌ماه سال 1386 ساعت 21:25

4 نظر

گله ای از یک دانشجوی خوب و پذیرفتن آن

یکی از خوبی های دانشگاه این است که همیشه انسان احساس دانشجوئی می کند و تقریبا در همه لحظات در حال یادگیری است. البته اگر انسان مایل به یادگیری باشد.

یکی از دانشجویان خوب من که گر چه گاهی نیز بی لطفی می کند و من به ایشان و دانشجویان خوبی همانند وی افتخار می کنم به اعلام نمرات بچه های کلاس درس اعتراض کرده. ضمن اینکه از ایشان تشکر می کنم و نمرات را حذف می کنم اگر چه به لحاظ مشغله زیاد فرصتی نداشتم که زودتر از این به وبلاگ سر بزنم امیدوارم که این تعامل شفاف و خوب همیشه میان استاد و دانشجو برقرار باشد. باز هم از ایشان و دانشجویان خوبی که سرلوحه کارهای خود همکاری تعامل و یادگیری قرار داده اند تشکر می کنم.

نامه ایشان و پاسخ بنده را همین جا درج می کنم.

حسن بشیر

همازاده

یکشنبه 7 بهمن ماه سال 1386 ساعت 17:48

با عرض سلام
با توجه به انتقادپذیر بودن حضرت عالی به نظرم درست نبود نمرات بچه ها با اسم در دسترس همه حتی افراد خارج از دانشگاه قرار بگیرد
موفق باشید

پاسخ:
با سلام و تشکر
علت اصلی تسریع در اطلاع رسانی به دانشجویان محترم بود. اگر می دانستم کسی دل آزرده شود قطعا هیجگاه اقدام نمی کردم. اما تا کنون کسی به این مساله اعتراضی بجز شما نداشت. امیدوارم که تعامل شفافتری در سطح علمی داشته باشیم.

حسن بشیر دوشنبه 22 بهمن‌ماه سال 1386 ساعت 14:40

2 نظر

توضیحات درس نظریه های ارتباطات و فرهنگ

توضیحات درس نظریه های ارتباطات و فرهنگ

نیمسال دوم 1387-1386

مدرس:‌ دکتر حسن بشیر bashir@isu.ac.ir

مقطع تحصیلی:‌ کارشناسی ارشد- دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات، دانشگاه امام صادق (ع)

منبع اصلی درس

کتاب انگلیسی ذیل منبع اصلی درس خواهد بود. این کتاب هنوز به فارسی ترجمه نشده است.

Gudykanst, Willian B. (2005) Theorizing About Intercultural Communication, Sage Publication.

شیوه ارزشیابی:

نمره درس از 100 خواهد بود که به شرح ذیل تقسیم بندی می شود.

	تست کلاس (Quiz)	سمینار کلاس	مقاله علمی-ترویجی	امتحان کتبی	ارزیابی استاد از پیشرفت دانشجو	تبدیل به 100 در لیست نمره
امتحان میان نیمسال	5	-	-	20	5	30x 3/10
امتحان پایان نیمسال	5	10	30	20	5	7/10x 70
جمع نمرات	10	10	30	40	10	100

توجه:

۱- هر درس استاد-دانشجو محور خواهد بود و در تعامل با یکدیگر شکل خواهد گرفت.

۲- تست های کلاسی در آغاز هر درس به مدت 10 تا حداکثر 15 دقیق انجام خواهد گرفت.

۳- نمره امتحان کتبی میان و پایان نمیسال هر یک 20 نمره خواهد بود و امتحان پایان ترم از کلیه درسهای ارائه شده خواهد بود.

۴- موارد لازم درباره تهیه مقاله علمی- ترویجی به شرح ذیل است:

۱-۴- مقاله باید در حد علمی-ترویجی باشد.

۲-۴- مقاله علاوه بر استاد درس توسط یکی از اساتید دیگر نیز ارزیابی و نمره گذاری خواهد شد.

۳-۴- مقاله باید بین 25 تا 30 A4 (هر صفحه 300 کلمه) باشد. هر صفحه باید با فونت 14 لوتوس و فاصله بین خطوط Single تنظیم شود.

۵-۴- موضوع مقاله بر پایه نظریات (با توجه به فصول کتاب اصلی) تنظیم خواهد شد که از آغاز ترم برای هر دانشجو تعیین می گردد.

۶-۴- سمینار کلاس با فصل یا نظریه تعیین شده برای مقاله علمی در یک راستا خواهد بود.

۷-۴- چون موضوع مقاله از روزهای آغازین درس تعیین می گردد و سمینارهای کلاسی نیز بر مبنای مطالعات مربوط به موضوع مقاله خواهد بود لذا مقاله در روز امتحان کتبی پایان نیمسال باید به شکل کاغذی و همراه با سی دی همزمان با برگه امتحانی تحویل گردد. این تاریخ قابل تمدید نخواهد بود.

لیست نظریات مورد مطالعه:

(تلاش خواهد شد که در طول نیمسال تحصیلی حتی المقدور

نظریات ذیل مطالعه شوند، البته اگر مواردی همانند تعطیلات مانع نگردند)

(1) نظریه های ادغام فرهنگ و ارتباطات:

1- نظریه سازه گرا

2- مدیریت هماهنگ معنی

(2) نظریه های تبیین تفاوتهای فرهنگی

1- نظریه چهره- مذاکره

2- نظریه های محدودیت های مکالمه

(3) نظریه های بین فرهنگی پیامدهای موثر

1- نظریه مدیریت اضطراب/

2- نظریه جامع ارتباطات بین قومی

3- نظریه تصمیم گیری گروهی موثر

(4) نظریه های بین فرهنگی همسازی و انطباق

1- نظریه همسازی ارتباطات

2- نظریه انطباق بین فرهنگی

(5) نظریه های بین فرهنگی مدیریت هویت

1- نظریه مدیریت هویت

2- نظریه مذاکره بر سر هویت

3- نظریه هویت فرهنگی

4- نظریه ارتباطاتی هویت هکت

(6) نظریه های بین فرهنگی متمرکز بر

فرهنگ پذیری و سازگاری

1- نظریه فرهنگ پذیری ارتباطات

2- نظریه طرحواره ای انطباق

3- نظریه مدیریت اضطراب/عدم قطعیت برای سازگاری

منابع تکمیلی:

1- گودیکانست، ویلیام بی.، پیوند تفاوتها؛ راهنمای ارتباط کارآمد بین گروهی، مترجمان: علی کریمی (مله) و مسعود هاشمی، انتشارات تمدن اسلامی، 1383.

2- اسمیث، آلفرد، جی.، ارتباطات و فرهنگ (1)، ترجمه: مهدی بابائی اهری، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت)، تهران: 1379.

3- اسمیث، آلفرد، جی.، ارتباطات و فرهنگ (2)، ترجمه: اکرم هادی زاده مقدم، طاهره فیضی، و مهدی بابائی اهری، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت)، تهران: 1381.

4- سماور، لاری و دیگران، ارتباط بین فرهنگها، مترجمان: غلامرضا کیانی، سید اکبر میرحسنی، انتشارات باز، 1379.

5- شنایدر، سوزان سی. و بارسو، ژان-لوئی، مدیریت در پهنه فرهنگ ها، ترجمه: سید محمد اعرابی و داود ایزدی، تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی، 1379.

حسن بشیر یکشنبه 21 بهمن‌ماه سال 1386 ساعت 21:50

0 نظر

خلاصه درسهای مطالعات میان فرهنگی

به کلیه دانشجویان محترم

درس مطالعات میان فرهنگی -دانشگاه امام صادق (ع)

خلاصه درسها ۱۰ تا ۱۳ این درس را در همین وبلاگ

ملاحظه فرمائید.

مطالعات میان فرهنگی

درس دهم: ارتباطات میان فرهنگی و مبادله معنا

دکتر حسن بشیر

دانشگاه امام صادق (ع)

رابطه ارتباطات انسانی با ارتباطات میان فرهنگی

nارتباطات میان فرهنگی، نوعی از ارتباطات انسانی است.

nدر این ارتباطات، ” انسان“ اصل تحقق هر نوع ارتباط است.

nپژوهشگران ارتباطات انسانی (3 دسته پژوهشگر)

n1- ریاضی دانان (با انتقال پیامها سروکار دارند نه با معنای پیامها)

n2- روان شناسان اجتماعی و

n3- انسان شناسان زبانی (هر دو: با علم معناشناسی ارتباطات سروکاردارند)

nتاکیدات اصلی در ارتباطات انسانی:

n1- صرف و نحو (Syntactic)

n2- معناشناسی (Semantics)

n3- عملگرائی (Pragmatics)

صرف و نحو (Syntactic)

n- رابطه نحوی: علم نحو، روابط بین علائم را بررسی می کند.

nمثال: ارتباط کلمات در یک جمله.

nانواع رابطه نحوی (2 نوع):

n1- نحو درون پیامها: ریاضی دانان و انسان شناسان زبانی ”نحو درون پیامها“ را تحلیل می کنند.

n2- نحو بین پیامها: روان شناسان اجتماعی ”نحو بین پیامها“ را تحلیل می کنند.

nمثال: بررسی ساختار نحوی: ”فرزند، مادر را می بوسد“ با ”مادر، فرزند را می بوسد.“

معنا در ارتباطات میان فرهنگی

n- ”معنا“، حاصل رمزگذاری است.

n- ”رمزگذاری“ نیز شکلی از رفتار است که اعضای هر گروه ارتباطی آن را می آموزند و در آن سهیم می شوند.

n- ”فرهنگ“ رمزی است که می آموزیم و در واقع وجه مشترک بین ما و دیگران است.

n-مثال: ادراک از کلمه ”آبی“ در همه فرهنگها یکسان است؟

تولید معنا از دیدگاه پدیدارشناسی

nتولید معنا از دیدگاه پدیدارشناسی:

n- مهمترین رهیافت در این زمینه «رهیافت پدیدارشناسی» (Phenomenology) است.

n- اولین رهیافت در پدیدارشناسی، رهیافت «همدلی» (Empathy) است، که از بحث «میان ذهنی» به وجود می‌آید.

n- معنای «همدلی» یا (Empathy) بنا به دیدگاه هوسرل (Husserl)، قرار دادن خود به جای دیگران است.

نقش تاریخ در ساختن فرهنگ

nدیلتای می گوید: انسان یک وجود تاریخی است (Historical being)

nبه عبارت دیگر، تمامیت ماهیت انسان در تاریخ وجود پیدا می‌کند. (فیاض، رساله ص170، به نقل از دیلتای)

n- تقاطع بین تاریخ و جغرافیا، فرهنگ است.

nتعیین هویت در فرآیند تاریخی:

nهویت و ماهیت انسان در یک فرآیند تاریخی تعیین و توسعه پیدا می‌کند.

نقش انسان شناسی در مطالعات بین و میان فرهنگی

nشناخت خود از طریق شناخت دیگران:

n- دیلتای معتقد است: ما از طریق فهم واقعیت ذهنی و یا روحی، اول به فهم دیگر مردم نائل می‌اییم و سپس به طور غیرمستقیم خودمان را می‌شناسیم.

nتقدم انسان شناسی بر روانشناسی:

nطبق گفته دیلتای: انسان‌شناسی یکی از علوم محوری مطالعات انسان است که مقدم بر روانشناسی است.

n- وی معتقد است که: تاریخ ماده اصلی انسان‌شناسی است.

n- انسان‌شناسی تطبیقی با مردم شناسی زمینه‌ای برای مطالعات بین و میان فرهنگی است. (فیاض، رساله، صفحات 176-175)

فلسفه ویتگنشتاین

n- فلسفه ویتگنشتاین بطور خلاصه:

n«جهان مجموعه‌ی بوده‌هاست، نه مجموعه‌ شیء‌ها.» (منبع: ادیب سلطانی، دکتر شمس‌الدین، رساله وین، تهران: مرکز ایران مطالعه فرهنگ‌ها، 1359، ص 9)

nزبان جایگاه معنا:

nبه نظر ویتگنشتاین، «زبان» اولین جایی است که در آن معنا شکل می‌گیرد.

nقضایا اساس معنا:

nوی معتقد است که: اصولاً کلمات نیستند که مفهوم را می‌سازند، بلکه این قضایا هستند که مفاهیم را می‌سازند و قابلیت صدق و کذب پیدا می‌کنند.

دیدگاههای هادسون و استمپ درباره نقش زبان

n- وی به ”نظریه تصویری“ معتقد است که چنین است:

n«فکر، یک قضیه است، برای آن که یک واقعیت در جهان برای یک فکر ممکن شود، بایستی همانند یک قضیه شود و ... و هر آن چه به صورت یک گزاره و قضیه در نیاید، قابل تفکر نیست»

n(Shand, P227)

nدیدگاه هادسون:

n- زبان، جهان را تصویر می‌کند و به قالب می‌ریزد و یا باز می‌نماید. (هادسون، 1378، ص32)

nدیدگاه استمپ (Stmup):

n- اگر یک زبان را تصویر کنیم و در ذهن خود جای دهیم، در واقع یک شکل از زندگی را تصویر کرده‌ایم. (Stmup, P63)

هرمنوتیک بین و میان فرهنگی

n- تعریف هرمنوتیک:

n«مطالعه اصول تفسیر که می‌خواهد معناهای پنهان در متون نوشتاری (و با کمی گسترش) در کنش و گستره‌ی اجتماعی همانند کل را کشف کند.» (Chris Rohmann, P. 174)

nدیدگاه شوایزر:

nفرهنگ یک متنی است از نماد و معنا است و لذا به وسیله هرمنوتیک باید تحلیل کرد. (Schweizer, P559)

دیدگاه پل ریکور درباره ارتباطات بین فرهنگی

n5- پل ریکور:

n«سخن نظامی است از معانی متوالی، رشته‌ای از معانی در سخن پذیرفته و رشته‌ای دیگر حذف می‌شوند» (دیوید کوزنر هوی، ص616)

n- خلاصه سخن ریکور در هرمنوتیک میان فرهنگی:

n« متن یک جهان است، بایستی وارد جهان متن شد و در آن زندگی کرد یا به عبارتی بایستی با تکنیک هم دلی در فضای بینامتنی وارد شد تا بتوان متن را بهتر درک کرد که بینامتنی خود تعبیر دیگر بین فرهنگی است». (فیاض، رساله، ص218).

تاریخ فرهنگی

nتعریف تاریخ فرهنگی (Cultural History) :

n«تاریخ فرهنگی یعنی یک نوع تحلیل فرهنگی نمادها در طی تاریخ و در قالب گفتمانهای تاریخی. گاهی آن را تاریخ ذهنیت (History of Mentalities) نامیده‌اند». (Chartierp, P.1)

nتفاوت تاریخ فرهنگی با تاریخ فرهنگ:

n- تاریخ فرهنگی با تاریخ فرهنگ تفاوت دارد.

n- تاریخ فرهنگی، تاریخ فرهنگ را بیان نمی‌کند، بلکه خود این تاریخ، فرهنگی است.

n- یعنی: تاریخی که هویت آن فرهنگی است.

دیدگاه پل ریکور درباره تفاوت معانی

nتفاوت معانی

nپل ریکور در پدیدارشناسی کنش (Phenomenology of action) گفته است:

n”معانی در زمان و مکان مختلف، متفاوت می‌باشند و تاریخ فرهنگی به عنوان یک رهیافت بر این تفاوت بنیان خود را گذاشته است.“

nساختن جهان بر پایه معانی:

nانسان ها معانی را مالک می‌شوند و بر اساس آن عمل می‌کنند و سپس جهان اجتماعی و فضای اجتماعی خود را می‌سازند.

nرابطه تاریخ فرهنگی و شکل گیری معنا:

nتاریخ فرهنگی هم به نوع‌شناسی این معانی و چگونگی تشکیل یافتن معانی در ادوار تاریخ می‌پردازد.

مراحل تاریخ فرهنگی

nمراحل سه‌گانه تاریخ فرهنگی:

n1- مرحله تولید معنا

n2- مرحله چگونگی و شکل گیری معنا

n3- چگونگی دریافت معنا به وسیله خواننده، بیننده.

nبنابراین طبق اعتقاد اشپلنت (Ashplant) :

n«مطالعه تاریخ فرهنگی احتیاج به تاریخ و مطالعات ادبی و مطالعات فرهنگی و مطالعات رسانه‌ای و هنری مردم‌شناسی دارد ویا به عبارت دیگر یک مطالعه‌ی بین رشته‌ای است که مطالعه متنی را در یک زمینه انجام می‌دهد.» (Ashplant, PP.6-8)

تفاوت مدل قدیمی (سنتی) ارتباط با ارتباطات میان فرهنگی

nمدل سنتی ارتباط:

nدر مدل سنتی ارتباط: اصل با فرستنده است، نه گیرنده.

nنقش اساسی: با پیام است. پیام عنصر اصلی ارتباط است.

nمدل ارتباطات فرهنگی:

nدر حالیکه در نظریه ارتباطات فرهنگی: پیام جزئی از فرایند ارتباط است.

مکتب تولید و مبادله معنا

nنظام معنائی همان فرهنگ:

nهر جامعه ”نظام معنائی“ دارد که آن را ”فرهنگ“ می گویند.

nارتباطات نظام تبادل معنا:

n- ارتباطات: نظام تبادل معنا است.

n- نظام معنا، ”نظام نشانه ای“ ایجاد می کند.

n-ارتباطات، نظام پویایی فرهنگ است.

n- در اینجا گیرنده مهمتر از فرستنده است (بخلاف مکتب قدیم ارتباطی)

مثالهای مختلف

nاصالت با گیرنده است:

n1- هر کسی از ظن خود شد یار من.

n2- نحن معاشر الانبیاء نکلم الناس علی قدر عقولهم.

n3- چون به کودک می رسی، زبان کودکی باید گُزید.

n4- تاکید قران کریم بر لسان قوم (و ما ارسلنا رسول الا بلسان قومه)

نمودار نظام نمادین تولید معنا

منابع

nهادسون، ویلیام دانالد، لودریک ویتگنشتاین، ترجمه مصطفی ملکیان، تهران: گروس، 1378.

n(Shand, P227) (به نقل از فیاض، رساله، ص178)

nChris Rohmann, P. 174) (به نقل از فیاض، رساله، ص183)

مطالعات میان فرهنگی

درس یازدهم: نقش زبان در ارتباطات میان فرهنگی

دکتر حسن بشیر

دانشگاه امام صادق (ع)

تعریف زبان

nتعریف زبان

n”زبان، فراگردی است که ضمن آن انسانها با محیط فیزیکی و اجتماعی پیرامون خود آشنا می شوند.

n- تشکیل زبان از ”نمادها“ و ”قواعد“ لازم برای ترکیب نمادها.

رابطه فرهنگ و ارتباط:
1-ریشه های مشترک زبان

nاغاز بررسیهای زبان:

nاز آنجا آغاز شد که چرا عدد 3، در لاتین Treis ، در زبان انگلیسی Three ، در سانسکریت Tryas است؟

nبررسیها مشخص کرد که همگی ریشه در زبان ”هند و اروپایی“ دارند که متعلق به حدود 8000 سال پیش است.

رابطه فرهنگ و ارتباط:
2- زبان به عنوان معیاری برای شناخت فرهنگ های کهن

nریشه های مشترک زبان

nطبق تحقیقات سویتیج و پولسکی کلیه زبانهای هند و اروپایی، آلتیک و سایر گروه های زبانی از یک زبان بسیار کهن که آن را نوستراتیک (Nostratic) یا زبان ما (Our Language) نامیده اند، مشتق شده اند.

زبان و فرهنگ

nرالف والدو امرسون (Ralf Waldo Emerson):

nزبان آرشیو تاریخ است.

nرابطه زبان و فرهنگ:

nسماور می گوید:

n”زبان انعکاسی از فرهنگ و فرهنگ، انعکاسی از زبان است.“ (سماور، 1379، ص 213)

نظریه ساپیر-ورف

nنظریه ساپیر- ورف (Sapir-Whorf Hypothesis) از مهمترین نظریه های ترکیبی درباره رابطه ”زبان و شناخت“ است.

nنظریه ساپیر- ورف (Sapir-Whorf): بر 4 پایه متکی است:

n1- زبان راهنمای واقعیت اجتماعی است.

n2- زبان تنها ابزاری برای گزارش تجربیات و وقایع نیست، بلکه مهمتر از آن شیوه ای برای ابراز و توصیف این تجربیات است.

n3- تاثیر گذاری فرهنگ (از طریق نمادها و قواعد) بر زبان و برداشت ما از جهان.

n4- معانی در فرهنگ های مختلف متفاوت عمل می کنند.

فرهنگ به عنوان بستری برای ادراکات حسی

nفرایند ادراک از سه مرحله تشکیل شده است:

n1- انتخاب، 2- سازماندهی، 3- تفسیر

n1- انتخاب (Selection):

nانتخاب محرک های مختلف توسط انسان

nفرهنگ از جمله زبان در این مرحله مداخله می کند.

بقیه فرهنگ به عنوان بستری برای ادراکات حسی

n2- سازماندهی (Organization) :

nسازماندهی معنادار در ضمن فرایند ادراک.

nویتگنشتاین (Ludwig Wittgenstein) معتقد است:

nفرد نیازی به یافتن خصایص مشترک ندارد، زبانش الگوی انجام چنین کاری را به او عرضه می کند.

nکلمه ”بانمک“ برای بیان درجه ”زیبائی“.

nتفاوت ”عیدی“ با ”هدیه“ در فارسی و عدم تفاوت آن در انگلیسی.

بقیه فرهنگ به عنوان بستری برای ادراکات حسی

n3- تفسیر Interpretation:

nدر این مرحله، فرد به داده های حسی (Sense Data) خود مفاهیمی را متصل و سپس آن را با رمز خوانی مترادف خود (Synonymous Encoding) تفسیر می کند.

بقیه فرهنگ به عنوان بستری برای ادراکات حسی

nمثلاً واژه سگ، بر این اساس که در هر فرهنگ، در کدام دسته بندی جای می گیرد، به ادراکات مختلف منتهی می شود. آنچنانکه در فرهنگ های چینی، فرد مسلمان و فرانسوی، تصویر

قصابی چینی به لذت تا

نفرت ختم می شود.

تفکیک فرهنگها از طریق زبان

nتحقیقات آرنبرگ و نیوهف (Arenberg and Niehoff) نشان می دهد:

n”هیچ چیز جز زبان نمی تواند دو فرهنگ را به طور دقیق از یکدیگر تفکیک کند.“

nمثال: معرفی افراد در یک میهمانی:

nفرد آمریکایی: ”از دیدار شما خوشوقتم“

nفرد مکزیکی: ”از دیدار شما مشعوفم“

نقش ترجمه در ارتباطات میان فرهنگی

nشولت (Schulte) در باره نقش ترجمه و مترجم می گوید:

n”مترجم در همگون سازی ارتباطات محلی و جهانی نقش مهمی ایفاد می کند.“

nنقش ترجمه در ارتباط و ایجاد پل میان تفاوتهای فرهنگی.

نقش استعاره در مبادله معنا

nکلمات حاوی معنا نیستند. این یک استعاره (Metaphor) است.

nمعانی تنها در انحصار افراد هستند و کلمات این معانی را بیرون می کشند. به همین دلیل، یک کلمه واحد گاه می تواند معانی متفاوتی داشته باشد.

کلمه

معنی 4 معنی 3 معنی 2 معنی 1

کلمه و معانی متعدد

نی

انسان عارف انسان هبوط کرده نی (الت موسقی) گیاهی باریک و لوله ای

شکل

ارتباطات غیر کلامی

درسهای دوازدهم و سیزدهم: نقش ارتباطات غیر کلامی در ارتباطات میان فرهنگی

دکتر حسن بشیر

دانشگاه امام صادق (ع)

پیام های غیر کلامی و ارتباطات میان فرهنگی

nتعریف ارتباطات غیر کلامی از دیدگاه برگون (Burgoon, 1988):

n«ارتباطات غیر کلامی، آن دسته از کنش ها (action) و حالات (attribute) انسانی است که به صورتی اجتماعی، مفهومی مشترک دارد، به طور عمدی و آگاهانه ارسال و دریافت می شود و دارای پتانسیل لازم برای بازخورد است.»

پیام های غیر کلامی و ارتباطات میان فرهنگی

nوسعت حوزه ارتباط غیر کلامی

nهیکسون (Hickson, 1989) حوزه ارتباطات غیرکلامی را وسیعتر دیده است.

nمثلا: رنگ دیوارها در یک مصاحبه استخدامی.

nیا: عکسهای روی دیوار به هنگام سخنرانی.

ارتباط غیر کلامی چیست؟

nارتباط غیر کلامی عبارت از:

n«تمام محرک های غیر کلامی در یک محیط ارتباطی که هم به وسیله منبع (فرستنده) و هم با استفاده ازمحیط او به وجود می آید و دارای ارزش پیامی بالقوه برای فرستند و گیرنده است.»

نظرات گافمن

nنظرات گافمن در زمینه ارتباط:

nانتقال اطلاعات: بیشتر از طریق زبان و ارتباط کلامی.

nانتقال مسائل غیر از اطلاعات: از طریق اشارات و ارتباط غیرکلامی.

عملکردهای رفتارهای غیر کلامی

nرفتارهای غیر کلامی 5 عملکرد دارند:

n1- تکرار

n2- تعارف

n3- جایگزینی

n4- تنظیم

n5- تناقض