قاسم سلیمانی نماد قدرت هویتی ایران

قاسم سلیمانی نماد قدرت هویتی ایران

حسن بشیر

شهادت سردار بزرگ انقلاب اسلامی، شهید قاسم سلیمانی را باید در چارچوب انقلاب و احیای هویت اسلامی- ایرانی در ابعاد نظری، عملی، گفتمانی و رفتاری تفسیر و تبیین کرد.
انقلاب اسلامی هویتی فزاینده برای جامعه ایران داشت که فاصله معنایی خود را با لشکرکشی ها و امیراتوری گرایی های دیرین تاریخی به شکل عینی و عملیاتی مشخص نمود.
گفتمان سلیمانی علاوه بر اینکه ابعاد نظامی و قدرتمندی ج. ا. ایران را منعکس می کرد، عظمت طراحی، مدیریت، استقامت و تعامل با نیروهای مقاومت را بازگو می نمود که هویتی مضاعف برای انقلاب و امت اسلامی بوجود آورد.
با چنین رویکردی می توان سردار سلیمانی را در حقیقت نماد تجدید هویت قدرتمند ایران در سایه انقلاب اسلامی دانست که در چارچوب فرهنگ مقاومت ابعاد جدیدی را به جهان معرفی کرده است.

این شیوه از کنشگری، «کنشگری هویت محور» است که پتانسیلی مضاعف برای ایران، منطقه و جهان داشت که نشانه های آن با هر زبان و فرهنگی بسادگی قابل رمزگشائی است. گفتمان این کنشگری، که ریشه در منطق هویت «انقلاب-مقاومت» داشت، گفتمان «سلطه-اشغالگری» که سردمدار آن آمریکا و رژیم صهیونیستی است، را به حاشیه راند و آن را به شدت ناکارآمد کرد.

طراح و سردمدار بزرگ ناکارمدی سازی و به حاشیه رانده شدن گفتمان «سلطه-اشغالگری» شهید سلیمانی بود که زخم عمیقی بر سیاست ها و برنامه های منطقه ای و جهانی آمریکا گذاشت. این شیوه از مدیریت که بر پایه «هدفمندی-مقاومت-هدایت» استوار بود نه تنها تقویت کننده هویت تاریخی ایرانیان گردید، بلکه هویت های جوامع اسلامی را زنده ساخت.

زندگی پر افتخار سردار سلیمانی، حیات بخش فرهنگ مقاومت بود که با شهادت وی زنده تر شد. این فرهنگ، نه تنها هویت ساز، بلکه سرنوشت ساز است. سلیمانی، بیش از آنکه یک سردار نظامی جنگ بود، یک شخصیت فرهیخته و شاخص تربیت نسل های انقلابی در منطقه است که آثار آن در آینده های نزدیک و دور روشنتر خواهد شد.

موفقیت های سپهبد سلیمانی، در فهم انقلابی، اطاعت از رهبری، ایمان به پیروزی، همکاری فراملی، هدفمندی و هویت سازی نهفته بود. این ویژگی ها، اگر چه در شخصیت سلیمانی به اوج رسیده بودند، اما دوستان و فرزندان وی در سرتاسر جهان اسلام به ویژه جوامع مسلمان منطقه راه، منطق و شیوه مبارزه و استقامت را از وی آموخته اند و جریان زمان ثابت خواهد کرد که پیروزی نهایی برای ملت های مقاومتر و آزادی خواه تر رقم خواهد خورد. 

بشنو از دل

بشنو از دل

نشنو از نی، نی حصیری بی بهاست

بشنو از دل، دل حریم کبریاست

نی بسوزد خاک و خاکستر شود

دل بسوزد خانه ی دلبر شود

نی صدای خویشتن را می شنید

دل ندای حق تعالی را شنید

نی، حریم خویش را از خود نمود

دل جهانی را زخود بیخود نمود

نی، ز نی آمد، که از اصلش گسست

دل، چو اصل خویش، با دلها نشست

نی، صدایی کرد و دلها را بسوخت

دل نگاهی کرد و غمها را بسوخت

نی، به عجب افتاد چون خود را شناخت

دل، زخود آگه شد و خود را نباخت

نی، ز نی آموخت رسم زندگی

دل ز حق آموخت رسم بندگی

نی، هزاران سال یکسان می نواخت

دل، درون خویش، هر آن می گداخت

نی، حریفی با صدایش، دل گشا

دل، رقیبی با سکوتش، دلربا

نی، در این دنیا اگر خود وانمود

دل، به عشق حق جهانی را گشود

نی، اگر خود را ببیند می رمد

دل، اگر خود را ببیند، می رهد

نی، چو گفتم نی، ز نا افتاده ام

دل، چو گفتم دل، ز پا افتاده ام

نی، نباشد دل سراسر مرده است

دل نباشد، نی تن از جان برده است

بشنو از نی، بشنو از نی تا ابد

چون ز دلها غصه ها را می برد

چون ز نای نی دلت سر زنده شد

عالمی از عشق آن پاینده شد

 حسن بشیر

شنبه. 27/7/1398

https://www.khabaronline.ir/news/1312702/بشنو-از-دل

زائر اربعین

(زائر اربعین)

خاک پای زائران اربعین ام، یا حسین

جای جای پای آنان بر جبین ام، یا حسین

خاک عاشق بوسه می زد بر قدمها آنچنان

عشق گویی جاری اندر سرزمین ام، یا حسین.

یا حسین از کودکی چون مادرم یادم نمود

حک شده بر قلب و بر روح و نگین ام، یاحسین

گر چه محروم از زیارت گشته ام در اربعین

با تو هستم، استوارم در یقین ام، یا حسین

زائرم با زائرانم، رهروی با رهروانم

افتخارم با تو بودن، روح دین ام، یا حسین

هر چه دارم از تو دارم در زمین و آسمان

نوکر بی مدعایم، من همین ام، یا حسین

حسن بشیر. شنبه

20/7/1398

مطالعه در لینک ذیل:

https://www.khabaronline.ir/news/1310250

کتاب فرهنگ کاربردی روابط عمومی بزودی وارد بازار خواهد شد

کتاب فرهنگ کاربردی روابط عمومی (فارسی، انگلیسی، عربی)

توسط انتشارات دانشگاه امام صادق (علیه السلام)

بزودی منتشر و وارد بازار خواهد شد.

برای امام رئوف

)برای امام رئوف(

ای خادم کلیسا، هرگز مزن به ناقوس
نقاره شد جهانی، با راز و رمز محسوس
هر مرده زنده گردد، در آستان لطفش
گر عاشقانه آید، با قلب خود به پابوس
در بارگاه ضامن، آرام کن نفس ها
در هر قدم نهادند، فرشی ز بال طاووس
هر ذره در پناهش پر نورتر ز خورشید
خورشید در کنارش کم نورتر ز فانوس
امیدها توان یافت در زیر سایه ی او
هر زائری زخوانش، هرگز نگشته مأیوس
فردوس آسمان ها، در بقعه اش نهفته است
آیا بهشت جاوید جائی دگر بجز طوس؟

حسن بشیر
یکشنبه. میلاد امام رئوف ع
98-4-23

خدا مستجاب کرد

(خدا مستجاب کرد)

ظلم و ستم نهاد بشر را خراب کرد
دریای عدل و حکمت او را سراب کرد
با اینکه آفریده ز آبی حقیر و پست
او را خدای بر همگان مستطاب کرد
چون برگزیده بود ز عالم به نام حق
او را به نور علم و قلم، با کتاب کرد
لبیک چون به دعوت حق با خلوص گفت
هر جا دعا نمود، خدا مستجاب کرد
با فطرتی که پاکی هفت آسمان در اوست
او را سوار کشتی قدرت بر آب کرد
با این همه فضایل و حسن و علو جاه
در آتش است چون گنه بیحساب کرد
خود را فروخت با ثمنی بخس و برگزید
راه خطا که غفلت او پر شتاب کرد
بی مهدی زمانه نشاید به حق رسید
باید که نام او، همه جا، در خطاب کرد

حسن بشیر. دوشنبه
139 8-5-21

آرمان در آرمان

(آرمان در آرمان)

کم کمک آغاز سال است و هزاران آرزو
هر کسی آماده شد از بهر حفظ آبرو
یک طرف استاد و دانشجو ز سوی دیگری
آرزوهایی برای فتح های پیش رو
آنکه استاد است، صدها آرزو دارد به دل
آنکه دانشجو، هزاران آرزو دارد از او
آرمان در آرمان گشته است دانشگاه ما
خیرها در آرمان های فراوانش بجو
مرجعیت آرمانی بس بزرگ و با هدف
نعمتی از رهبر و شد برتر از هر آرزو
علم دینی معرفت افزوده بر تحلیل ما
فهم و درک ما از آن شد آشکار از گفتگو
علم روز و علم دینی در کنار یک دگر
زندگی کردند با خیر و خوشی از روبرو
درس ها گاهی عمیق و گاه سطحی می شوند
آبکی گویی که آب افتاده ز آن ها در سبو
سرعتی اندر پژوهش هاست گویی سبقتی
هر کسی با دیگری دارد برای جستجو
الغرض دیگر نباشد مشکلی گر باز شد
بین استادان و دانشجو فضای گفتگو

حسن بشیر. چهارشنبه
139 8-5-23

همکاری انجمن سواد رسانه ای ایران با شورای عالی انقلاب فرهنگی در ایجاد رشته های تخصصی

آخرین خبر/دکتر عاملی در دیدار با اعضای هیئت مدیره انجمن سواد رسانه ای ایران عنوان کرد:همکاری انجمن سواد رسانه ای ایران در ایجاد رشته های تخصصی

جلسه دیدار دکتر سعیدرضا عاملی ـ دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اعضای هیئت مدیره انجمن سواد رسانه ای ایران دیروز یکشنبه در محل دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار شد.

به گزارش برنا،  در ابتدای این جلسه اعضای هیات مدیره انجمن سواد رسانه‌ای ایران ضمن ارائه گزارش فعالیتهای گذشته این تشکل، به ارائه چشم‌انداز پیش رو پرداختند.

رییس هیات مدیره انجمن سواد رسانه‌ای ایران:

شواری عالی انقلاب فرهنگی سرپرستی جریان سواد رسانه‌ای و اطلاعاتی  را عهده دار شود

دکتر حسن بشیر رییس هیات مدیره انجمن سواد رسانه‌ای ایران و استاد دانشگاه امام صادق (ع) در ابتدای این نشست خاطرنشان کرد: با توجه به اهمیت سواد رسانه‌ای و اطلاعاتی در کشور، انتظار می‌رود شواری عالی انقلاب فرهنگی به نوعی سرپرستی تحقق این جریان در سطح کشور را عهده‌دار شود تا شاهد نیل به هدف مشترک یعنی بسط و توسعه نهضت سواد رسانه‌ای باشیم.

وی برنامه‌ریزی برای گفتمان سازی، اجتماعی کردن موضوع سواد رسانه‌ای و اطلاعاتی، اسلامی‌ سازی و بومی سازی سواد رسانه‌ای را مورد تاکید قرار داد و افزود: از این روزنه می‌توانیم بسیاری از مشکلات آموزشی در کشور را مرتفع کنیم.

جدی گرفته‌نشدن، مشکل امروز سواد رسانه‌ای و اطلاعاتی است

دکتر بشیر تصریح کرد: جدی گرفته‌نشدن، مشکل امروز حوزه سواد رسانه‌ای و اطلاعاتی در کشور است و امید است با توجه به اهمیت استراتژیک موضوع رسانه و فضای مجازی، این موضوع مورد توجه قرار گیرد.

مدیرعامل انجمن سواد رسانه ای ایران:

انجمن سواد رسانه ای ایران می تواند یاری‌گر شورای عالی انقلاب فرهنگی باشد

دکتر سیدمرتضی موسویان ـ مدیرعامل انجمن سواد رسانه ای ایران در این جلسه اظهار کرد: انجمن سواد رسانه ای ایران با حکم وزیر کشور فعالیت خود را بیش از دو سال و نیم است که آغاز کرده و تا امروز 16 دفتر نمایندگی در استانهای کشور را فعال کرده است و در افق پیش رو در تمام استان‌های کشور نمایندگی فعال خواهد داشت.

وی افزود: انجمن سواد رسانه ای ایران می تواند بازوی یاری‌گر مناسبی برای نهادهایی همچون شورای عالی انقلاب فرهنگی باشد و به عنوان یک سازمان مردم نهاد، نیازمند حمایت دستگاه‌ها در زمینه پیشبرد اهداف مشترک است.

دکتر عاملی: سواد رسانه ای مفهوم جامعی برای وضعیت جدید ارتباطی و اطلاعاتی نیست

به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه این جلسه دکتر عاملی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ضمن تبریک و گرامیداشت میلاد امام هادی(ع) و عید غدیرخم گفت: مهمترین ظرفیت این انجمن حضور اعضای آن است که در این زمینه تلاش جدی و تخصص لازم را دارند.

وی ادامه داد: مفهوم سواد رسانه ای که توسط یونسکو توسعه یافت و ذیل آن سواد اطلاعاتی و مجازی مطرح شد امروزه با چنان گستره ای همراه شده است که فراتر از مفهوم صرف سواد رسانه ای است.

وی افزود: مباحثی چون خدمات هوشمند ، اینترنت اشیا و یا نانو-بایو دیوایس ها (Nano-Bio Devices) که در آن تمامی پدیده های هستی در مقیاس نانو متصل به دیوایس می شوند و امکان ارتباطات شبکه ای جدیدی را خلق می کنند.

مفهوم سواد رسانه ای، نیازمند بازنگری جدی است

دکتر عاملی  گفت: در واقع سواد رسانه ای پوشش دهنده سواد مرتبط با فضای دوم زندگی که مجموعه ای از پدیده های مرتبط با حکمرانی، کسب و کار، خدمات پزشکی از راه دور و البته خدمات رسانه ای را شامل می شود نیست و سواد رسانه ای به هیچ وجه مفهوم جامعی برای وضعیت جدید ارتباطی و اطلاعاتی نیست و شاید بهتر بود انجمن به سواد سواد مجازی و اطلاعاتی یا سواد مجازی و رسانه ای حرکت می کرد.

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران گفت افزود: سواد رسانه ای مفهومی با سابقه حدوداً 60 ساله است که هم اکنون نیازمند بازنگری جدی است.

"سواد" یک مفهوم اجتماعی است که متناسب با شرایط اجتماعی تغییر می

 کندوی ادامه داد: "سواد" یک مفهوم اجتماعی است که متناسب با شرایط اجتماعی تغییر پیدا می کند چنانکه قبل از گوتنبرگ سواد به توانائی استفاده از حافظه و خطاطی و خوش نویسی اطلاق می شد و هرکسی را که می توانست خوش نویسی کند با سواد می دانستند و بعد از انقلاب گوتنبرگ، سوای مفهوم خواندن و نوشتن و پیوند خوردن به نوشتارهای صنعتی را بوجود آورد.

با توسعه فضای مجازی، سواد توانمندسازی زندگی مؤثر و مفید در فضای دوم و اول است

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران تصریح کرد: امروزه با توسعه فضای مجازی و دو فضایی شدن زندگی بشری، سواد به مفهوم توانائی و کار و زندگی مؤثر و مفید در فضای دوم و فضای اول بصورت همزمان است.

وی افزود: امروز مفهوم سواد مجازی سه قلمرویی شده است و شامل سواد عمومی مجازی، سواد اختصاصی مجازی که مرتبط با زیست بوم و سواد مجازی فرهنگی زندگی است و البته سواد تخصصی که به موازات همه تخصص های علمی جدید سواد مجازی جدید بوجود آمده است.

دستور جلسات شورای عالی انقلاب فرهنگی در 35 سال گذشته، بیشتر در قالب طرح بوده است

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: شورای عالی انقلاب فرهنگی دوره 35 ساله ای را پشت سر گذاشته است که بیشتر دستور جلسات آن در قالب طرح بوده و در آن نقش آفرینی مستقیم ذی نفعان کم رنگ بوده است.

وی با اشاره به جلسه دیدار با مدیران و صاحبنظران رسانه ها عنوان کرد: در آن جلسه تشکیل کمیسیون معین رسانه ای با مشارکت متولیان رسانه طرح شد که با توجه به ظرفیت غیردولتی و مردم نهاد بودن انجمن سوادرسانه ای می توان از ظرفیت این انجمن نیز در تشکیل آن کمیسیون استفاده کرد.

انجمن در تدوین اسناد مرتبط با سواد رسانه های اجتماعی به شورا کمک کند

دکتر عاملی خاطرنشان کرد: در زمینه تدوین اسناد سیاستی مرتبط با حوزه سواد رسانه های اجتماعی نیز  انجمن میتواند به شورای عالی انقلاب فرهنگی کمک کند.

وی افزود: در تدوین این اسناد بایستی 5 لایه سواد شامل سواد اطلاعاتی، سواد دانشی، سواد معرفتی، سواد حقوقی و سواد تحلیلی مورد توجه قرار گیرند.

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران با اشاره به قابلیتها و چالش های فضای مجازی و ارتباط آن با عرصه زندگی اجتماعی خاطرنشان کرد: همه مواردی که در فضای واقعی ماهیت جرم دارد در فضای مجازی نیز دارای همان ماهیت جرم هستند منتهی روش و چگونگی آن تغییر می کند.

ضرورت مقررات گذاری های جدید برای فضای رسانه های اجتماعی و ارتباطات شبکه ای

وی تصریح کرد: به عنوان مثال دزدی که در فضای مجازی از مسیر هک کردن و نفوذ در سیستم های رایانه ای اتفاق می افتد؛ دسترسی به حساب مالی یک فرد یا نهاد را فراهم می کند و در نتیجه مقررات گذاری های جدید برای فضای رسانه های اجتماعی و ارتباطات شبکه ای یک ضرورت جدی است.

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران ادامه داد: ما اکنون وارد جامعه شبکه ای شده ایم که اعضای آن در سطوح مختلف به صورت همزمان تأثیر و تأثر دارند اما در این زمینه مقررات گذاری نشده است.

دکتر عاملی با اشاره به تفاهم نامه ای که میان شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای عالی فضای مجازی امضا شده است خاطر نشان کرد: در زمینه ایجاد رشته های جدید دانشگاهی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی و ستاد راهبری نقشه جامع علمی کشور نقش محوری دارند و شورای عالی فضای مجازی در این زمینه نقش همکار را ایفا می کند.

وی افزود: همچنین شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای تحول و ارتقای علوم انسانی ظرفیت همکاری در ارائه رشتههای جدید دانشگاهی را دارند.

وی افزود: انجمن سواد رسانه ای می تواند در زمینه زندگی شبکه ای همکاری کند و با توجه به مسائلی چون توسعه پایدار و سلامت اجتماعی می توان نگاه اسلامی را در تشکیل جامعه اسلامی تعمیم داد.

انجمن سواد رسانه ای می تواند در رشته های تخصصی همکاری های بسزایی را انجام دهد

دکتر عاملی ادامه داد: انجمن سواد رسانه ای می تواند در زمینه رشته های تخصصی نیز همکاری های بسزایی را انجام دهد چنانکه در حوزه پزشکی در حدود 24 تله (Tele) به وجود آمده و نیازمند بررسی تخصصی در زمینه ترویج سواد اطلاعاتی است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به مسئولیت محوری شورای عالی انقلاب فرهنگی در زمینه علم و فناوری و فرهنگ خاطرنشان کرد: شورای عالی انقلاب فرهنگی 3 سند مرجع، 85 سند سیاستی و حدود 2269 مصوبه دارد که سه سند مرجع نقشه جامع علمی کشور، سند مهندسی فرهنگی کشور و سند تحول بنیادین آموزش و پرورش هرکدام دارای برنامه اقدام های متعددی هستند.

سند مهندسی فرهنگی حدود 304 برنامه اقدام دارد

وی افزود: سند مهندسی فرهنگی حدود 304 برنامه اقدام دارد که با توجه به برگزاری اولین جلسات ستاد راهبری مهندسی فرهنگی کشور مباحث مربوط به رسانه را می توان در برخی جلسات این ستاد پیگیری کرد.

گفتنی است در این دیدار دکتر حسن بشیر ـ رییس هیات مدیره انجمن سواد رسانه‌ای، دکتر سیدمرتضی موسویان ـ مدیرعامل انجمن سواد رسانه‌ای، دکتر حمیدرضا کمالی ـ نایب رییس انجمن سواد رسانه‌ای، دکتر امیدعلی مسعودی ـ عضو هیات مدیره و سخنگوی انجمن سواد رسانه‌ای، دکتر معصومه نصیری ـ عضو هیات مدیره و خزانه‌دار انجمن سواد رسانه‌ای و دکتر محمدصادق افراسیابی مدیرعامل سابق انجمن سواد رسانه‌ای حضور داشتند.

هیات مدیره جدید انجمن سواد رسانه ای ایران انتخاب شدند

                                                                    هیات مدیره جدید انجمن سواد رسانه ای ایران انتخاب شدند

اعضای انجمن سواد رسانه ای ایران، امروز با شرکت در دومین مجمع عمومی انجمن سواد رسانه ای ایران، اعضای جدید هیئت مدیره را انتخاب کردند.

  شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)-|| اعضای انجمن سواد رسانه ای ایران، امروز با شرکت در دومین مجمع عمومی انجمن سواد رسانه ای ایران، اعضای جدید هیئت مدیره را انتخاب کردند.

به گزارش شارا به نقل از روابط عمومی انجمن سواد رسانه ای ایران، دکتر حسن بشیر و دکتر حمیدرضا کمالی با کسب 47 رای از مجموع 58 رأی، دکتر معصومه نصیری با کسب 46 رای، دکتر سیدمرتضی موسویان با کسب 42 رای و دکتر امید علی مسعودی با کسب 32 رای به عنوان اعضای اصلی هیات مدیره انجمن سواد رسانه ای ایران انتخاب شدند.

همچنین مهندس سید پیمان خادم الحسینی با 24 رای و سجاد خسروانیان با 14 رای به عنوان اعضای علی البدل هیات مدیره انجمن سواد رسانه ای ایران انتخاب شدند.

بر اساس رای اعضای انجمن سواد رسانه ای ایران، سعید پورایمانی به عنوان بازرسی اصلی انجمن و مهندس خسرو سلجوقی به عنوان بازرس علی البدل انجمن انتخاب شدند.

اعضای جدید هیات مدیره انجمن سواد رسانه ای ایران بر اساس رای خود دکتر حسن بشیر را به عنوان رییس هیات مدیره، دکتر سیدمرتضی موسویان را به عنوان مدیرعامل، دکتر حمیدرضا کمالی را به عنوان نایب رییس، دکتر معصومه نصیری را به عنوان خزانه دار و دکتر امیدعلی مسعودی را به عنوان سخنگوی انجمن سواد رسانه ای انتخاب کردند.

با رای هیات مدیره انجمن سواد رسانه ای ایران، دکتر معصومه نصیری برای دو سال دیگر به عنوان قائم مقام مدیرعامل انتخاب شد.

در ابتدای این مراسم دکتر محمد صادق افراسیابی، رئیس مجمع عمومی، دکتر مرتضی کارآموزیان، دبیر مجمع عمومی، دکتر لیلا وصالی و میثم قدس پور ناظران مجمع عمومی شرایط رای دهی به کاندیداهای هیئت مدیره و بازرسان را تبیین کردند و از کاندیدهای هیئت مدیره و بازرسان درخواست کردند خلاصه ای از اهم سوابق علمی و کاری خود را برای آشنایی بیشتر اعضای مجمع ذکر نمایند.

پس از پایان مراسم انتخاب اعضای هیئت مدیره و تعیین جایگاه اعضای جدید هیئت مدیره انجمن سواد رسانه ای ایران، دکتر حسن بشیر ضمن تشکر از اعتماد اعضای انجمن سواد رسانه ای در سخنانی به تشریح نقشه راه انجمن سواد رسانه ای ایران پرداخت.

در ادامه این مراسم از دکتر محمدصادق افراسیابی مدیرعامل سابق انجمن سواد رسانه ای ایران و یکی از بنیانگذاران این انجمن، تقدیر شد.

همچنین اشخاص و اساتید زیر به عنوان اعضای ویژه جدید انجمن سواد رسانه ای ایران تعیین شدند:

1. دکتر علیرضا باستانی

2. دکتر حمید ضیایی پرور

3. دکتر لیلا وصالی

4ّ. دکتر مرتضی کارآموزیان

5. علی محمد رجبی

6. حمید بروغنی

7. میثم قدس پور

لازم به ذکر است دومین مجمع عمومی انجمن سواد رسانه ای ایران با حضور نمایندگان وزارت کشور در فرهنگسرای گلستان سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران برگزار شد.

بشیر: «ژورنالیسم علمی» در ایران ناشناخته باقی مانده است

عضو هیأت علمی دانشگاه امام صادق در گفت‌وگوی تفصیلی با ایسکانیوز

بشیر: «ژورنالیسم علمی» در ایران ناشناخته باقی مانده است

دوشنبه 29 بهمن 1397      

کد مطلب: 996593

دکتر حسن بشیر

عضو هیأت علمی دانشگاه امام صادق در خصوص دلایل جدی نگرفتن ژورنالیسم علمی در کشور، گفت: علی‌رغم توجه نسبتا خوب به مساله ترویج علم؛ اما هنوز موضوع ژورنالیسم علمی در ایران نه تنها ناشناخته باقی مانده ، بلکه توجه اساسی به آن در سطوح مختلف دانشگاهی، حرفه ای و رسانه ای نیز نشده است. یکی از دلایل آن احساس عدم نیاز به طرح مسائل علمی به مثابه یک عامل جذب کننده مخاطب است.

پیروزی در عرصه جهانی علم نیازمند بهره گیری از ژورنالیسم علمی است

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، ژورنالیسم علمی، از جمله حوزه هایی است که کمتر در ایران مورد توجه قرار گرفته و «خبرنگاری» و «روزنامه نگاری» به شغلی صرفا تجربی و بی نیاز به تحصیلات آکادمیک تبدیل شده است. دکتر حسن بشیر، عضو هیأت علمی دانشگاه امام صادق در خصوص دلایل جدی نگرفتن ژورنالیسم علمی در کشور صحبت کرد و به مساله ترویج علم از طریق رسانه ها پرداخت. مدیر سابق آکادمی آکسفورد برای مطالعات عالی- آکسفورد- انگلستان و رئیس سابق مؤسسه مطالعات اسلامی لندن در گفت و گویی تفصیلی، درباره ژورنالیسم علمی صحبت کرد که در ادامه می خوانید:

* منابع فارسی در حوزه ژورنالیسم علمی بسیار محدود است. به نظر شما چرا ژورنالیسم علمی در کشور جدی گرفته نشده یا احساس نیاز نشده است؟

موضوع ژورنالیسم علمی، موضوع بسیار مهم و نسبتاً جدیدی است. از سال 1980 مفهوم ترویج علم برای فهم عامه به یک مساله مهم تبدیل شد. در این زمینه جان بارنهام (Jahn Burnham ) در دهه 1980 تاریخ عمومی سازی علم در آمریکا در دو قرن نوزدهم و بیستم را چنین ارزیابی می کند: مجله های علمی مشهور تا قرن نوزدهم از جمله «آمریکایی علمی» Scientific American و «ماهنامه علمی عمومی» Popular Science monthly به انتشار سخنرانی های علمی و واکنش دانشمندان در مورد پدیده های طبیعی از قبیل ریزش شهاب سنگی می پرداختند. از فعالیت های انتشار علم در این دوران می توان از آکادمی های علوم، انتشارات نشریات علمی، تألیف کتاب‌های درسی، برگزاری نمایشگاه‌ها و برپایی موزه ها با مضامین علمی و فناورانه، ایراد سخنرانی های عامه فهم به وسیله دانشمندان مشهور و نیز اقبال رسانه های عمومی در خصوص انتشار مضامین و اخبار علمی نام برد.

با توجه به این گرایش عمومی به مساله ترویج علم از طریق رسانه ها و ظهور ژورنالیسم علمی برای پوشش اقدامات علمی به شکل قابل فهم برای عموم مردم، سازمان هایی در سطح بین المللی به وجود آمدند که حامی ژورنالیست های علمی بودند مانند «فدراسیون جهانی ژورنالیست های علمی» World Federation of Science Journalists. با این فدراسیون بسیاری از انجمن ها و سازمان های بین المللی در زمینه گسترش علوم و تکنولوژی همکاری می کنند.

در ایران نیز توجه به مساله علم و ترویج علم از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است. به عنوان مثال در فصل هفتم و در اصل یک صدم قانون اساسی پیشبرد برنامه های مختلف اعم از برنامه های آموزشی و فرهنگی، از طریق همکاری مردم مورد تاکید قرار گرفته است. همچنین در سند چشم‌انداز بیست ساله جمهوری اسلامی ایران در افـق 1404 در سـه قسـمت بـه موضـوع علـم و فناوری اشاره شده است:

- ایران کشوری است توسعه یافته با جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه، ...

-برخوردار از دانش پیشرفته، توانا در تولید علم و فناوری، متکی بر سهم برتر منابع انسانی و سرمایه

اجتماعی در تولید ملی.

- دست یافته به جایگاه اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه آسیای جنوب غربی (شامل آسیای

میانه، قفقاز، خاورمیانه و کشورهای همسایه) با تاکید بر جنبش نرم افزاری و تولید علم ...

بنابراین، ایران به مساله علم و ترویج آن به شکل های مختلف توجه ویژه ای داشته است. در همین زمینه و بر پایه همین رویکرد، انجمن ترویج علم ایران که یک مؤسسه غیر انتفاعی است در تاریخ 15 اردیبهشت 1380 تاسیس شد. از اهداف این انجمن ترویج علم در تمام شاخه های آن و تفکر علمی با استفاده از شیوه ها و ابزارهای مختلف است.

علیرغم این توجه نسبتا خوب به مساله ترویج علم؛ اما هنوز موضوع ژورنالیسم علمی در ایران نه تنها ناشناخته باقی مانده، بلکه توجه اساسی به آن در سطوح مختلف دانشگاهی، حرفه ای و رسانه ای نیز نشده است. یکی از دلایل آن احساس عدم نیاز به طرح مسائل علمی به مثابه یک عامل جذب کننده مخاطب است. البته در این زمینه می توان به چند عامل اساسی دیگر اشاره کرد که باعث شده اند به ژورنالیسم علمی توجه جدی نشود:

1- سلطه خبرهای سیاسی و اجتماعی و توجه روز افزون جامعه به مسائل سیاسی و اجتماعی و به طور کلی اخبار روزمره.

2- سختی طرح مسائل علمی به زبان قابل فهم عامه مردم.

3- نبود متخصصان و استادان برجسته در زمینه ژورنالیسم علمی.

4- نبود تالیفات و ترجمه های مهم در زمینه ژورنالیسم علمی.

5- نبود درس‌های خاص دانشگاهی حتی در دانشکده های ارتباطات برای پوشش ژورنالیسم علمی.

6- نبود خبرنگاران متخصص و علاقمند به پوشش مسائل علمی.

7- نبود رسانه های کافی برای پوشش مسائل و موضوع های علمی.

8- عدم همکاری جدی دانشمندان و دانشگاهیان با رسانه ها برای طرح مسائل و موضوع های علمی.

9- نشناختن حوزه های علمی مهم و به روز توسط رسانه ها برای پوشش آنها.

10- عدم آشنایی کافی رسانه ها با شیوه های نگارش اخبار و گزارشات علمی به روشی که بتواند جذابیت کافی برای مخاطبان داشته باشد.

این‌ها برخی از عوامل اساسی هستند که باعث شده ژورنالیسم علمی در ایران مورد توجه جدی قرار نگیرد؛ اما مساله خیلی فراتر از این است. در جامعه به قول دکتر یونس شکرخواه، پدر ژورنالیسم دیجیتالی، «روزنامه‌نگاری علمی ما به روزنامه‌نگاران علمی‌نویس احتیاج دارد و یا به علم‌دانان روزنامه‌نگار». به عبارت دیگر روزنامه نگاران ما هنوز با حوزه های علمی آشنایی کافی ندارند و از طرفی دانشمندان و عالمان ما نیز با روزنامه نگاری و نگارش رسانه ای آشنایی کافی ندارند. این خود یکی از معضلات اساسی در این زمینه است.

عدم توجه به ژورنالیسم علمی به عوامل دیگر علمی و روانشناسانه نیز بستگی دارد. سیاست زدگی بیش از حد رسانه های ما خود یکی از عوامل اساسی عدم توجه به حوزه های علمی است. نبود جسارت کافی برای ورود به عرصه های علمی و طرح سوالات خاص و تخصصی در این زمینه و گرفتن پاسخ های مناسب و قابل فهم و یا تبدیل آنها به مطالب قابل فهم از دیگر عوامل مهم است. سختی ارتباط با بدنه دانشگاهی در کشور برای طرح مسائل علمی از دیگر عوامل در این رابطه می باشد.

واقعیت این است که ژورنالیسم علمی را نه تنها باید نگارش مسائل علمی دانست، بلکه نگارش علمی مسائل مختلف را نیز باید به آن اضافه کرد. تحقیق و پژوهش لازمه کار ژورنالیسم علمی است که متاسفانه هنوز در جامعه ما حتی میان دانشگاهیان و خبرنگاران و گزارش گران به یک امر ضروری و مورد نیاز تبدیل نشده است. هنوز خبرنگار ما تلاش می کند که ساده ترین راه را برای تهیه یک خبر یا گزارش طی کند و از تحقیق و تفحص در مورد حتی صحت و سقم آن پرهیز کند. این خودش یک آفت بزرگ برای ژورنالیسم علمی است.

* اساسا ژورنالیسم علمی چه و چگونه تاثیری در پیشرفت علم و شکل‌گیری جامعه علم و عقل محور دارد؟

امروزه رسانه‌ها تبدیل به ابزاری فراگیر برای اطلاع رسانی، آموزش، تفریح و غیره شده است. شاید بتوان گفت بدون رسانه ها امکان زندگی برای بشر امروزی وجود ندارد؛ بنابراین، رسانه ها در همه زمینه ها از جمله ترویج علم می توانند نقش اساسی داشته باشند به همین دلیل امروزه در کشورهای پیشرفته جهان ژورنالیسم علمی به یک ژانر مهم رسانه ای تبدیل شده است که در تلاش است که همه حوزه های علمی را برای مردم پوشش دهد و آنان را در جریان آخرین تحولات در زمینه علم و مسائل علمی قرار دهد. در کشورهای پیشرفته، توجه به علم و موضوع های علمی برای تسهیل زندگی به یک امر نهادینه شده تبدیل شده است. به همین دلیل می بینم که بسیاری از رسانه های علمی در این زمینه وجود دارند و این رسانه ها مخاطبان بسیاری را نیز جذب خود کرده اند. البته یکی از مشکلات ژورنالیسم علمی در این زمینه که برای کشورهایی مانند ایران می تواند به عنوان یک معضل اساسی مطرح باشد، تبدیل اطلاعات علمی به فرایند قابل فهم اجتماعی است.

در اینجا بد نیست به تحقیقات یکی از دانشمندان در رابطه با ترویج علم اشاره شود که خود می تواند مبنایی برای ژورنالیسم علمی تلقی شود.

کید (KIDD) در مقاله ای تحت عنوان «عمومی سازی علم» به چهار روش مقدماتی و عمومی در ترویج علم اشاره می کند:

1- ارتباط مداوم بین دانشمندان و متخصصان علم با عامه مردم. این ارتباط باید دو طرفه باشد. در همین زمینه ارتباط گزارشگران و خبرنگاران نیز حائز اهمیت زیادی است.

2- بررسی اطلاعات علمی قبل از در اختیار قرار دادن آنها به عموم مردم. این مساله باعث می شود که نوعی از زمینه سازی علمی برای طرح مسائل علمی صورت گیرد که می تواند در ژورنالیسم علمی مفید و حائز اهمیت باشد.

3- گزینش‌گری اخبار علمی برای ترویج علم و گسترش ژورنالیسم علمی حائز اهمیت است. البته این گزینش گری باید به ارزش های خبری نیز توجه کافی داشته باشد که همین ویژگی می تواند در جذب مخاطبان تاثیر داشته باشد و اعتماد آنان به اخبار علمی را افزایش دهد.

4- ضرورت تطابق زبان علمی با زبان عامیانه در ژورنالیسم علمی. کید در این زمینه به 4 اصل مهم اشاره می کند که عبارتند از: فرایند هدایتی، توالی، گزینش و تطابق است. بنابراین در این رابطه هم باید شیوه ای از هدایت علمی و هم توالی موضوعات مرتبط و هم گزینش مطالب علمی و هم تطابق زبان علمی با زبان عامیانه وجود داشته باشد.

در همین زمینه می توان به یک مساله بسیار مهم که شاید از نظر روانشناسی اجتماعی حائز اهمیت باشد اشاره نمود و آن ایجاد علاقمندی اجتماعی نسبت به مسائل و موضوع های علمی در جامعه است. این مساله باید به مثابه یک امر ضروری در میان مردم گسترش پیدا کند. بر همین اساس نه تنها علم ترویج می یابد بلکه فهم علمی میان مردم نیز گسترش می یابد.

* یک ژورنالیست علمی چه ویژگی هایی باید داشته باشد؟

یک ژورنالیست علمی، ژورنالیستی است که اخبار و گزارشات علمی را پوشش می دهد. این یک تعریف قابل قبول از ژورنالیست علمی است؛ اما اگر به شکل فراتر هم به این ژانر ژورنالیسم نگاه کنیم می شود گفت که با شیوه علمی پوشش دادن اخبار نیز می تواند نوعی از ژورنالیسم علمی تلقی شود. این شیوه باید منطبق با شیوه های استاندارد، تحقیق گونه، و قابل قبول باشد. در حقیقت ژورنالیسم به طور کلی عمل جستجو و گزارش رویدادها، موضوعات و روند ها برای مخاطبان با یک روش مناسب و مورد پذیرش است؛ اما وظیفه ژورنالیسم علمی پوشش اطلاعات تخصصی و علمی تولید شده توسط دانشمندان و پژوهشگران مختلف است به گونه ای که مخاطبان رسانه ها بتوانند به راحتی درک و فهم کنند.

با توجه به تعریف و توضیحاتی که درباره ژورنالیسم علمی داده شد می شود ویژگی های ژورنالیست و خبرنگار علمی را چنین شمرد:

اول، یک ژورنالیست علمی منتقل کننده و پوشش دهنده اطلاعات و رویدادهای علمی است؛ بنابراین، مهم‌ترین مساله در اینجا موضوعات علمی است.

دوم، ژورنالیست علمی باید با دانشمندان و پژوهشگران در ارتباط مداوم باشد و از اقدامات و دستاوردهای آنان مطلع باشد.

سوم، ژورنالیست علمی باید تسلط کافی به مسائل علمی پیدا کرده و توانایی این را داشته باشد که این مسائل را با زبان گویا و قابل فهم برای عامه مردم بیان کند.

چهارم، ژورنالیست علمی باید موارد علمی را بدون اغراق و مبالغه مطرح کند و اقدامات و دستاوردهای دانشمندان و پژوهشگران را با دقت و امانتداری به مردم منتقل کند. این موضوع بسیار حیاتی و مهم است و تطابق خبری و واقعیت علمی در این رابطه روح ژورنالیسم علمی است.

پنجم، ژورنالیست علمی باید مسائل علمی را به شکل یک فرایند و در قالب روایت قابل فهم عامه تدوین کند. مسائل تکمیلی در حوزه های علمی را پوشش دهد و به شکل ناقص این موارد را گزارش نکند.

البته در این زمینه می توان به ویژگی های دیگری نیز اشاره کرد؛ اما ویژگی های مطرح شده مهم‌ترین ویژگی‌ها هستند.

* به نظر شما چه سرفصل‌هایی و چرا باید در یک دوره آموزشی ژورنالیسم علمی تدریس شود؟

به نظر می رسد زمان آن فرا رسیده است که ژورنالیسم علمی به عنوان یک رشته مهم دانشگاهی مورد توجه قرار گیرد. آموزش این رشته قطعا بر رشد تفکر علمی جامعه تاثیرگذار است. شناخت دستاوردها و اقدامات دانشمندان و پژوهشگران توسط مردم، آنان را به آینده امیدوارتر می کند و این خود یکی از نتایج مهم ژورنالیسم علمی است.

در کشورهای غربی ژورنالیسم علمی به شکل تخصصی در دانشگاه ها تدریس می شود و به این رشته توجه جدی می شود. در این رابطه می توان به برخی از سرفصل های آموزشی در این زمینه اشاره کرد که می تواند در غنی سازی این رشته و داوطلبان تحصیل در آن مفید باشد.

1- نویسندگی اخبار پیشرفته

2- نویسندگی علمی پیشرفته

3- تکنیک ها و اصول ژورنالیسم

4- مستند سازی علمی

5- کاربرد ادبیات در خبر

6- برنامه ریزی خبری

7- سیاست‌گذاری خبری

8- مهندسی خبر

9- روش‌های مصاحبه خبری

10- روزنامه نگاری الکترونیکی

11- تجزیه و تحلیل و نقد خبر

12- جامعه شناسی تبلیغات

13- روش‌های تجزیه و تحلیل و نقد خبر

14- ویراستاری و مدیریت اخبار

این‌ها فقط تعدادی از درس های مهمی است که می توان در رشته ژورنالیسم علمی تدریس کرد. بدیهی است آموزش های مقدماتی ژورنالیسم نیز باید در این زمینه مورد توجه قرار گیرند.

انتهای پیام