ضرورت توجه به نظام‌سازی مکتب ارتباطات اسلامی

 

ضرورت توجه به نظام‌سازی مکتب ارتباطات اسلامی

خبرگزاری ایکنا

جمعه 19 خرداد 1391 09:49:34     شماره‌ خبر :1024928

ضرورت توجه به نظام‌سازی مکتب ارتباطات اسلامی

گروه اجتماعی: عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) با بیان اینکه مکتب ارتباطات اسلامی روشی است که جهت تنظیم فعالیت‌های ارتباطی منطبق با اصول شریعت اسلامی اتخاذ می‌شود، گفت: این مکتب باید مورد توجه قرار بگیرد.

به گزارش خبرگزاری قرآنی ایران(ایکنا) شعبه خراسان رضوی، حسن بشیر، عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) عصر روز گذشته، 18 خردادماه در نشست تخصصی روحانیت و رسانه که با موضوع نظام‌سازی مکتب ارتباطات اسلامی در مشهد برگزار شد، با بیان اینکه مکتب ارتباطات اسلامی روشی است که جهت تنظیم فعالیت‌های ارتباطی منطبق با اصول شریعت اسلامی اتخاذ می‌شود و باید مورد توجه قرار بگیرد، تصریح کرد: نظام‌سازی مکتب ارتباطات اسلامی باید مبتنی بر فقه باشد و در این رابطه تعاریف و مفاهیم دینی مبتنی بر مبنای فقه و مسائل میان‌رشته‌ای طراحی شوند.

وی ادامه داد: در زمینه مکتب ارتباطات اسلامی نیز باید فرانظریه و نظریه‌پردازی‌های موقعیتی، موضعی، محیطی، خاص و کلان طراحی و تولید شوند.

بشیر به بیان مؤلفه‌ها و رویکردهای عملی مکتب ارتباطات اسلامی پرداخت و با بیان اینکه این مکتب دارای 5 محور و مؤلفه مهم است، گفت: جهان‌بینی توحیدی، مفاهیم اساسی، منطق نظری، روش کلامی و اخلاق عملی محورهای این مکتب را تشکیل می‌دهند.

وی افزود: این 5 محور به ترتیب 5 رویکرد عملی را به وجود می‌آورند که این رویکردها به ترتیب عبارتند از کشف فرانظریه‌های مرتبط، مفهوم‌سازی مبتنی بر جهان بینی توحیدی، تولید پارادایم‌های هژمونیک و نظریه‌های مرتبط، تعیین روش‌های مبتنی بر فلسفه اسلامی و تعیین رویکردهای هنجاری مبتنی بر جهان توحیدی.

عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) ابراز کرد: از جمله مواردی که بر ضرورت مطالعات میان‌رشته‌ای در مورد نظام‌سازی مکتب ارتباطات اسلامی تأکید می‌کند نیز می‌توان به نبود تعارض همه جانبه و فلسفی، تفکیک حوزه‌های نظری از روش تجربی و امکان تعامل میان‌رشته‌ای میان علوم مختلف اشاره کرد.

وی با اشاره به معنای پیام دینی، عنوان کرد: پیام دینی پیامی است که ضمن مطابقت با شرع، از عناصر اختیار، آگاهی، عبرت‌انگیزی، آموزش، اخلاق و هدف مشروع برخوردار باشد.

بشیر با بیان اینکه رسانه دینی رسانه‌ای است که توانایی تحقق عملی پیام دینی را داشته باشد، گفت: ارتباطات دینی نیز به ارتباطاتی گفته می‌شود که مبتنی بر پایه دین بوده و هدف آن نیز تولید، تبیین، تعمق و گسترش محتوای دینی است.

وی از تعامل میان رسانه و دین سخن به میان آورد و ابراز کرد: تعامل بین رسانه و دین در حوزه ارتباطات می‌تواند بسیاری از مشکلات موجود در زمینه نظر فهم، برنامه‌ریزی و نظام‌سازی را برطرف کند.

بشیر به بیان جزئیات رابطه بین دین و رسانه پرداخت و با بیان اینکه در این مورد سه نظریه ارتباطی وجود دارد، گفت: نظریه‌های ایجابی، سلبی و ضروری سه نظریه مطرح در مورد رابطه میان دین و رسانه هستند که در رابطه ایجابی بر امکان تعامل، هم‌پوشانی مسائل دین و دنیا و امکان تحقق رابطه میان دین و رسانه تأکید می‌کند.

وی ادامه داد: رابطه سلبی موارد مطرح شده توسط رابطه ایجابی را رد می‌کند که این نظریه نمی‌تواند درست باشد و نظریه ضروری نیز مسائل مطرح شده توسط رابطه سلبی را یک ضرورت می‌داند.

عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) با بیان اینکه بدون رسانه بسیاری از پیام‌ها از جمله پیام‌های دینی منتقل نمی‌شدند، گفت: دین و رسانه با هم تعارض ندارند اما نکته‌ای که باید مورد توجه قرار بگیرد، شناخت رسانه و طریقه استفاده از آن است.

بشیر همچنین از سه مکتب ذات‌گرا، ابزار‌گرا و تعاملی سخن گفت و عنوان کرد: مکتب ذات‌گرا مفاهیم معرفتی مبتنی بر دین را با ابزارهای مادی در تعارض می‌بیند و عنوان می‌کند مفاهیم دینی را نمی‌توان از طریق ابزارهای مادی به‌عنوان پیام به مخاطبان منتقل کرد.

وی با بیان اینکه مکتب تعاملی بر تعامل دین و رسانه تأکید دارد، خاطرنشان کرد: مکتب ابزارگرا نیز می‌گوید ابزارهای مادی از جمله رسانه، قلم و کلام هم می‌توانند موجب گناه شوند و هم می‌توانند در زمینه‌های مناسب استفاده شوند.

بشیر به ارتباط فقه و رسانه اشاره و ابراز کرد: فقه، از جمله مواردی است که باید برای ایجاد مکتب ارتباطات اسلامی به آن رجوع کرد، بدون فقه و بررسی مسائل فقهی نمی‌توان مسائل رسانه‌ای را برطرف کرد.

وی ادامه داد: قلمروی فقه، تدوین نقشه راه برای تولید علم دینی است که در این مسیر مواردی چون کلام، فلسفه و احکام مطرح و موضوعاتی چون رویکردها، اندیشه ها، دیدگاه‌ها و مبانی علمی در آن تأثیرگذار هستند.

عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) مواردی چون اختیار، آگاهی، مطابقت شرعی، اخلاق و هدف را به‌عنوان فقه فرستنده و گیرنده پیام معرفی و ابراز کرد: مطابقت شرعی، هدایت‌محوری، عبرت‌انگیزی، آموزش محوری، اخلاق‌محوری و هدف‌محوری نیز فقه پیام هستند که بر پایه آیات و روایات استخراج شده‌اند و اگر پیام این موارد را نداشته باشد ناقص است.

بشیر عنوان کرد: عده‌ای ارتباطات را برابر با رسانه می‌دانند که علت این امر را می‌توان غلبه و سلطه رسانه بر ارتباطات دانست در حالیکه اینگونه نیست و ارتباطات مختلف از جمله ارتباطات انسان با خودش، با خدا و طبیعت را به شکل جدی بررسی نکرده‌ایم.

لینک خبر خبرگزاری ایکنا

http://iqna.ir/fa/news_detail.php?ProdID=1024928