شرح درس ارتباطات بین الملل و میان فرهنگی-دانشکده مدیریت-تهران

سرفصلهای درس ارتباطات بین الملل و میان فرهنگی

کارشناسی ارشد دانشکده مدیریت- دانشگاه تهران

نیمسال اول- 1389

نام درس: ارتباطات بین الملل و میان فرهنگی

تعداد واحد: 3

زمان: نیمسال اول 1389

مدرس: دکتر حسن بشیر

تلفن: دفتر: 88094913      

پست الکترونیکی: [e-mail]

سایت: www.hbashir.com

درآمد:

این درس شامل دو حوزه مطالعاتی "ارتباطات بین الملل" و "ارتباطات میان فرهنگی" است که در 16 جلسه ارائه خواهند شد. توجه به مفاهیم اساسی این دو حوزه مطالعاتی، ساختارها و کارکردها از اهم موضوعاتی است که مورد مطالعه و بررسی قرار خواهند گرفت.

ساختار درس:

بخش اول: دوازده جلسه اول شامل مطالعه و مباحثه گروهی مقالات و فصول برگزیده.

بخش دوم: چهار جلسه سمیناری برای ارائه رویکردهای مطالعاتی و تحقیقاتی مختلف توسط دانشجویان محترم.

توجه: دانشجویان محترم باید مقالات و فصول انتخابی را پیش از جلسه درس مطالعه کرده، و خلاصه ای در حد 1200 تا 1500 کلمه را به صورت تایپ شده و با استفاده از برنامه پاورپوینت به شکل سمیناری به آدرس الکترونیکی مدرس قبل از درس ارسال و در کلاس نیز برای ارائه خلاص و مباحثه در باب موضوع آمادگی کافی داشته باشند. مطالعه، خلاصه کردن درسها و ارائه سمینار نیازمند صرف وقت کافی و مناسب دارد که در این زمینه انتظار می رود دانشجویان محترم با علاقه و دقت تحصیلات خود را دنبال نمایند. دانشجویان محترم باید آمادگی داشته باشند که با داشتن خلاصه درس به شکل پاورپوینت سمینار مربوطه را در کلاس ارائه نمایند.

ارزیابی و آزمون:

ارزیابی مستمر از دانشجویان در هر جلسه درس انجام خواهد شد :

1-      امتحان کتبی پایان ترم: 7 نمره

2-      ارائه خلاصه مقالات و فصول در هر جلسه: جمعا 2 نمره.

3-      ارائه سمینا ر در کلاس: 2 نمره.

4-      ارائه یک مقاله تحقیقی: 6 نمره.

5-      تشریح یک مفهوم مرتبط با درس: 3 نمره.

6-      مجموع نمرات از 20 خواهد بود.

اقدامات پژوهشی 

1. تشریح یک مفهوم مرتبط با درس از ابعاد مختلف و با استفاده از کتاب های مرتبط. شیوه نگارش و انتخاب مطالب مربوط به مفهوم طبق توضیحات انجام شده، منبع گذاری صحیح، مشخص شدن نقل قول مستقیم و غیرمستقیم و درج کتابنامه کامل (منابع پایانی) باید مورد توجه جدی قرار گیرد. مفاهیم مزبور توسط استاد درس تعیین و به دانشجو ابلاغ خواهد شد. تشریح یک مفهوم مرتبط و مقاله باید به شکل دیجیتالی با برنامه وورد (پی دی اف قابل قبول نیست) و بر روی سی دی بهمراه نسخه کاغذی آن در روز امتحان همراه با برگه امتحانی تحویل گردند.

2- ارائه یک مقاله تحقیقی (20 تا 25 صفحه) شامل 6000 تا 7000 (شش هزار تا هفت هزار) کلمه ای در یکی ازموضوعات پیشنهادی یا در موضوعی که قبلا با مدرس توافق شده باشد.

 - دانشجویان در نوشتن مقاله درباره موضوعات پیشنهادی، باید نوآوری، توجیه منطقی و مسئله محور بودن را لحاظ کنند و در حدی ارائه دهند که به عنوان یک مقاله علمی قابل قبول تلقی گردد.

- مقاله حتی المقدور با فونت لوتوس14 و فاصله خطوط (single) تایپ و علاوه بر ارائه آنها به شکل کاغذی، به آدرس الکترونیکی مدرس ارسال و یا بر روی سی دی در زمان تعیین شده تحویل گردد. مقاله ارسالی حتما باید به شکل وورد باشد. پی دی اف مورد پذیرش نخواهد بود.

- در صورتیکه خدای ناکرده مقاله از جائی کلا یا به شکل عمده کپی برداری شده باشد، نمره درس به شدت کاهش خواهد یافت.

موضوعات درسی: 

الف: ارتباطات بین المللی:

1.      درآمدی بر ارتباطات بین المللی

·         ارائه کلیات و اهداف درس

·         ارائه تعاریفی از مفاهیم مهم درس

·         ارائه تاریخچه ای از حوزه ارتباطات بین المللی

منابع مطالعه:

• 1- مولانا، حمید، ارتباطات جهانی در حال گذار: پایان چندگونگی؟، انتشارات سروش، 1384. (مقدمه: صص 1 تا 6؛ فصل اول: تاریخ و مفهوم ارتباطات جهانی: صص 7 تا 54).
• 2- سمتی، مهدی (1388) مرزهای نو در ارتباطات بین الملل، ترجمه: حسن بشیر و همکاران، دانشگاه امام صادق. (پیشگفتار کتاب. از ص 29 تا ص 56)
• 3- Semati, Mehdi (ed.) (2004) New Frontiers in International Communication Theory, Rowman & Littlefield Publishers, INC. (Introduction: New Frontiers in International Communication, pp. 1-16.)

2.      روابط بین الملل و ارتباطات بین المللی

·         مرزهای نو در روابط بین الملل.

·         رهیافت های ارتباطات بین المللی.

·         ارتباطات سیاسی و اقتصادی بین المللی.

·         ارتباطات راهبردی بین المللی.

·         ارتباطات بین المللی و میان فرهنگی.

منابع مطالعه:

• 1- مولانا، حمید، اطلاعات و ارتباطات جهانی، ترجمه: اسد الله آزاد، محمد حسن زاده و مریم اخوتی، تهران: نشر کتابدار، 1384. (فصل اول: سیاست جهانی در حال گذار، صص 7 تا 34).
• 2- هابدن، استفن، روابط بین الملل و جامعه شناسی تاریخی، ترجمه: جمشید زنگنه، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی، مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه، 1379. (فصل سوم: کنت والتز و برداشت وی از نظام روابط بین الملل، صص 63 تا 112).

3.      جریان بین المللی اطلاعات

·         مجراها و انواع جریان بین المللی اطلاعات

·         چیستی اطلاعات و چشم اندازهای جریان اطلاعات

·         چارچوبها و مدلهای جریان بین المللی اطلاعات

·         عوامل موثر در شکل گیری جریان بین المللی اطلاعات

·         انواع و تاثیر جریان بین المللی اطلاعات

منابع مطالعه:

• 1- مولانا، حمید، اطلاعات و ارتباطات جهانی، ترجمه: اسد الله آزاد، محمد حسن زاده و مریم اخوتی، تهران: نشر کتابدار، 1384. (فصل 2: جریان بین المللی اطلاعات: چاچوب بازکاوی، صص 35 تا 52).
• 2- مولانا، حمید، جریان بین المللی اطلاعات: گزارش و تحلیل جهانی، ترجمه: یونس شکرخواه، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ها، 1371. (فصل اول: مقدمه: چهارچوب تحلیل، صص 15تا 34)

4. جریان بین المللی اخبار

·         رسیدگی به مفهوم سازی های مختلف در اخبار بین المللی: اخبار بد در مقابل اخبار توسعه

·         نقش خبرگزاریها در امور بین المللی

·         خبرگزاریها به عنوان ابزارهای قدرت ملی

·         نقش متغیر خبرگزاریها به سبب سیستم برتون وودز (رویترز و غیره)

·         تلاش جهان سوم برای اصلاح عدم توازن در مبحث نظم نوین اطلاعات جهانی

منابع مطالعه:

• 1- مولانا، حمید، اطلاعات و ارتباطات جهانی، ترجمه: اسد الله آزاد، محمد حسن زاده و مریم اخوتی، تهران: نشر کتابدار، 1384. (فصل سوم، اخبار و آرا: طراحی محیط نمادین جهان، صص 53 تا 81)
• 2- مولانا، حمید، جریان بین المللی اطلاعات: گزارش و تحلیل جهانی، ترجمه: یونس شکرخواه، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ها، 1371. (فصل دوم: خبر و دیدگاهها، صص 35 تا 77)
• 3- کیونگ کیم و جورج بارنت، تحلیل شبکه ای جریان بین المللی خبری، ترجمه: حسن بشیر، انتشارات مرکز تحقیقات دانشگاه امام صادق (ع)، 1384.
• 4- ژوزف استرابهار و دیگران، چه چیزی خبر را می سازد؟ (مقایسه اخبار سراسری تلویزیونی در هشت کشور جهان)، ترجمه: حسن بشیر، انتشارات مرکز تحقیقات دانشگاه امام صادق (ع)، 1385.

5-                                                                 اقتصاد سیاسی اطلاعات: جریانهای فراملی اطلاعات

·         از فرامرزی به فراملی

·         تنوع جریان داده ها

·         الگوهای حرکات جریان فرامرزی

·         مسیر جریان های فرامرزی داده ها

·         حاکمیت ملی و جریان فرامرزی داده ها

منابع مطالعه:

1-        مولانا، حمید، اطلاعات و ارتباطات جهانی، ترجمه: اسد الله آزاد، محمد حسن زاده و مریم اخوتی، تهران: نشر کتابدار، 1384. (فصل ششم، اقتصاد سیاسی اطلاعات: جریان های فراملی اطلاعات، صص 136 تا 166)

2-        مولانا، حمید، جریان بین المللی اطلاعات: گزارش و تحلیل جهانی، ترجمه: یونس شکرخواه، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ها، 1371. (فصل چهارم: صاحبان ذخایر اطلاعات و جریان فرامرزی داده ها،صص 121 تا  144)

6-     تعاملات بین المللی و ارتباطات میان فرهنگی

·         انسان هم پیام و هم مجرای ارتباط

·         جهانگردی بین المللی محملی برای ارتباط

·         الگوی تاثیر و جریان اطلاعات در روابط جهانگردی بین المللی

·         الگوی صنعت جهانگردی به عنوان روابط بین المللی

·         ارتباطات میان فرهنگی محصول حرکت انسان.

·         ارتباطات بین فرهنگی و ارتباطات بین المللی

منابع مطالعه:

1-        مولانا، حمید، اطلاعات و ارتباطات جهانی، ترجمه: اسد الله آزاد، محمد حسن زاده و مریم اخوتی، تهران: نشر کتابدار، 1384. (فصل هفتم، تعاملات بین المللی: سیاحت و جهانگردی، صص 167 تا 184).

2-        مولانا، حمید، اطلاعات و ارتباطات جهانی، ترجمه: اسد الله آزاد، محمد حسن زاده و مریم اخوتی، تهران: نشر کتابدار، 1384. (فصل هشتم، حرکت های انسانی بین مرزهای ملی: ارتباطات میان فرهنگی، صص 185 تا 211)

3-        جهانگردی و ارتباطات میان فرهنگی، دکتر محمد هادی همایون، مقاله.

7-     ارتباطات بین المللی و امپریالیسم رسانه ای/فرهنگی

• دیپلماسی فرهنگی و عمومی در برابر امپریالیسم رسانه ای و بازار آزاد
• تاثیرات رسانش رادیویی و تلویزیونی فرامرزی
• قدرت های بین المللی و فرهنگهای ملی: چالش نابرابر
• ارتباطات بین المللی و هژمونی رسانه ها
• امپریالیسم رسانه ای و تحولات فرهنگی و اجتماعی

منابع مطالعه:

1- بگدیکیان، بن اچ. انحصار رسانه ها، ترجمه: داوود حیدری، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ها، 1374.

3-        محمدی، علی، امپریالیسم فرهنگ و هویت فرهنگی، در کتاب: حسن بشیر، گفتارهایی درباره فرهنگ، ارتباطات و توسعه، 1388، دانشگاه امام صادق (ع). از ص 81 تا ص 101.

3- باگدیکیان، بن اچ، انحصار نوین رسانه ای، ترجمه: علی رضا عبادتی، تهران: روایت فتح، 1385.

4- کیم، سینگچول، امپریالیسم فرهنگی در اینترنت، ترجمه و تلخیص: کریم خان محمدی، مقاله غیر منتشره.

5- Kim, Seongcheol, (N.D.) Cultural Imperialism on the Internet, Michigan State University.

8 . ارتباطات بین المللی، فرهنگ و دیپلماسی عمومی

·         سیاست خارجی به عنوان بازتاب فرهنگ ملی

·         فرهنگ گرایی در روابط بین المللی

·         فرهنگ و ارتباطات در خدمت سیاست خارجی

·         رویکرد ارتباطات بین فرهنگی

·         مدلهای نقش رسانه در دیپلماسی عمومی

·         کاربردهای سیاسی رسانه ها

·         تبلیغات، اقناع و دیپلماسی

منابع مطالعه:

5-            آشنا، حسام الدین، «فرهنگ، ارتباطات و سیاست خارجی، ارائه مدلی برای دیپلماسی عمومی»، فصلنامه پژوهشی دانشگاه امام صادق، شماره 21، بهار 1383، صص 227 تا 262.

6-            مک براید، شُُن، یک جهان، چندین صدا، ترجمه: ایرج پاد، تهران: انتشارات سروش، 1369. (جهان سوم در راه استقرار "نظم بین المللی نوین اطلاعات و ارتباطات"، صص 11 تا 30).

3- Gilboa, Eytan, (2000) Mass Communication and Diplomacy: A Theoretical Framework, International Communication Association.

ب: ارتباطات میان فرهنگی

9- درآمدی بر ارتباطات میان فرهنگی: تاریخ، مفاهیم و جایگاه

منابع:

1-                  رضی ، حسین ،ارتباطات میان فرهنگی (تاریخ، مفاهیم و جایگاه)، مقاله.

10- رابطه فرهنگ، ارتباطات و ارتباطات میان فرهنگی

منابع:

• گادیکانست، ویلیام بی. و دیگران، بخش اول مقاله: "نظریه پردازی درباره ارتباطات میان فرهنگی"، ترجمه: دکتر پیروز ایزدی، رسانه، سال هفدهم، شماره 3، شماره پیاپی 67، پائیز 1385، صص 97-49.

11- نقش زبان در ارتباطات میان  فرهنگی

منابع:

• سماور لاری و دیگران، (1379) ارتباط بین فرهنگها، مترجمان: غلامرضا کیانی، سید اکبر میرحسنی، انتشارات باز، فصل پنجم: زبان و فرهنگ، صص209 تا 246.
• گودیکانست، ویلیام بی.، (1383)  پیوند تفاوتها؛ راهنمای ارتباط کارآمد بین گروهی، مترجمان: علی کریمی (مله) و مسعود هاشمی، انتشارات تمدن اسلامی. فصل پنجم: تبادل پیام با غریبه ها، صص 163 تا 187.

12- نقش ارتباطات غیر کلامی در ارتباطات میان  فرهنگی

منابع:

1.       سماور لاری و دیگران، (1379) ارتباط بین فرهنگها، مترجمان: غلامرضا کیانی، سید اکبر میرحسنی، انتشارات باز، فصل پنجم: زبان و فرهنگ، صص247 تا 290.

2.       محسنیان راد، مهدی، (1369) ارتباط شناسی، ارتباطات انسانی (میان گروهی، جمعی)،تهران: انتشارات سروش،صص 243 تا 282.