سرفصلهای درس نظریه های انتقادی ارتباطات-دانشکده علوم اجتماعی-912

 به نام خدا

عنوان درس: نظریه های انتقادی ارتباطات

دانشکده علوم اجتماعی- دانشگاه تهران

زمان: نیمسال دوم-1391

مدرس: دکتر حسن بشیر

تلفن: دفتر: 88094913      

پست الکترونیکی: [e-mail]   و   [e-mail]

آدرس سایت:  www.hbashir.blogsky.com  

توضیح درس و هدف آن:

تدریس مهمترین نظریه های مربوط به حوزه انتقادی در ارتباطات با تاکید بر مکاتب مهم در این زمینه.

شیوه ارزیابی و نمرات آزمون نهائی

1-         تهیه پاورپوینت از مهمترین مطالب هر درس، ارائه سمینار کلاسی و مباحثات مربوطه (همه دانشجویان محترم باید پاورپوینت درسها را حداقل دو روز قبل از شروع کلاس بعدی به ایمیل استاد ارسال نمایند): (4 نمره)

2-         تدوین یک مقاله علمی-پژوهشی مرتبط با درس. این مقاله حدود   7500 کلمه باید باشد و به ایمیل استاد (در فرمت وورد - پی دی اف قابل قبول نیست) در زمان تعیین شده توسط استاد درس، تحویل گردد. مقاله باید در حوزه مکتب انتقادی تعیین شده برای دانشجو باشد و قبلا با استاد درس هماهنگ شده باشد. مقالات خارج از این روش پذیرفتنی نیست. (6 نمره)

3-               امتحان کتبی پایان ترم: (10 نمره)

سرفصلهای درس  

جلسه درس	عنوان درس	منابع درس
اول	معرفی درس، شیوه نمره گذاری، نحوه مشارکت دانشجویان و نگاهی به رویکرد انتقادی	هارت، هانو (1391) مطالعات انتقادی ارتباطات (ارتباطات، تاریخ و نظریه در آمریکا)، ترجمه و تحشیه: غلامرضا آذری با همکاری سید محمد دادگران، تهران: انتشارات خجسته، صص 9-20.
دوم	فرهنگ و روشنفکری	جانسون، لزلی (1378) «درآمد: روشنفکران و اندیشه های آنان»، از ماتیو آرنولد تا ریموند ویلیامز: منتقدان فرهنگ، ترجمه: ضیاء موحد، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارتباطات، صص 11-28.
سوم	مکاتب مهم فرهنگی و ارتباطات (1) مکتب بریتانیا (بخش اول):  مطالعات فرهنگی و رسانه ها	1-میلنر، آندرو و براویت، جف (1385) «ادبیات و جامعه: از فرهنگ گرایی تا ماتریالیسم فرهنگی»، درآمدی بر نظریه فرهنگی معاصر، ترجمه: جمال محمدی، ققنوس، صص 35-83.
چهارم	مکاتب مهم فرهنگی و ارتباطات (2) مکتب بریتانیا بریتانیا (بخش دوم): مطالعات فرهنگی و رسانه ها	1-اسمیت، فیلیپ (1383) «مطالعات فرهنگی بریتانیایی»، درآمدی بر نظریه فرهنگی، ترجمه: حسن پویان، دفتر پژوهش های فرهنگی با همکاری مرکز بین المللی گفتگوی تمدنها. صص241-263.
پنجم	مکاتب مهم فرهنگی و ارتباطات (1) مکتب فرانکفورت: دیدگاه انتقادی به رسانه ها و فرهنگ	1-اسمیت، فیلیپ (1383) درآمدی بر نظریه فرهنگی، ترجمه: حسن پویان، دفتر پژوهش های فرهنگی با همکاری مرکز بین المللی گفتگوی تمدنها. صص 74-98.
ششم	مکاتب مهم فرهنگی و ارتباطات (2) مکتب فرانکفورت: دیدگاه انتقادی به رسانه ها و فرهنگ	1-استریناتی، دومینیک (1384) «مکتب فرانکفورت»، مقدمه ای بر نظریه های فرهنگ عامه، ترجمه: ثریا پاک نظر، چاپ دوم، تهران: گام نو. صص 83-123.
هفتم	رسانه ها و فرهنگ توده ای (فرهنگ توده ای و جامعه توده ای)	1-استریناتی، دومینیک (1384) «فرهنگ توده ای و فرهنگ عامه»، مقدمه ای بر نظریه های فرهنگ عامه، ترجمه: ثریا پاک نظر، چاپ دوم، تهران: گام نو. صص 23-80.
هشتم	رسانه ها و صنعت فرهنگ (رسانه ها و فرهنگ مصرف گرایی)	1- استوری، جان (1385) «مصرف کالا در زندگی روزمره»، مطالعات فرهنگی درباره فرهنگ عامه»، ترجمه: حسین پاینده، صص 263-311. 2- استریناتی، دومینیک (1384) «مکتب فرانکفورت و صنعت فرهنگ»، مقدمه ای بر نظریه های فرهنگ عامه، ترجمه: ثریا پاک نظر، چاپ دوم، تهران: گام نو. صص 83-123.
نهم	رسانه ها، فرهنگ توده وار و ایدئولوژی (رسانه های گروهی و اقتصاد سیاسی: فرهنگ توده وار و ایدئولوژی)	1-استریناتی، دومینیک (1384) «مارکسیسم، اقتصاد سیاسی و ایدئولوژی»، مقدمه ای بر نظریه های فرهنگ عامه، ترجمه: ثریا پاک نظر، چاپ دوم، تهران: گام نو. صص 181-236.
دهم	نظریه تعامل گرایی و ساخت یابی	مهدی زاده، سید محمد (1389) نظریه های رسانه: اندیشه های رایج و دیدگاههای انتقادی، چاپ اول، تهران: همشهری، از ص 117 تا ص 142.
یازدهم	نظریه اقتصاد سیاسی (صنعت فرهنگ و مطالعات پسااستعماری)	مهدی زاده، سید محمد (1389) نظریه های رسانه: اندیشه های رایج و دیدگاههای انتقادی، چاپ اول، تهران: همشهری، از ص 172 تا ص 210.
دوازدهم	نظریه مخاطب	مهدی زاده، سید محمد (1389) نظریه های رسانه: اندیشه های رایج و دیدگاههای انتقادی، چاپ اول، تهران: همشهری، از ص 211 تا ص 270.
سیزدهم	نظریه پست مدرنیسم	مهدی زاده، سید محمد (1389) نظریه های رسانه: اندیشه های رایج و دیدگاههای انتقادی، چاپ اول، تهران: همشهری، از ص 271 تا ص 300.
چهاردهم	مروری بر شیوه مقاله نویسی مربوط به درس و نهائی کردن موضوع های مقالات دانشجویان
پانزدهم	جمع بندی
شانزدهم	نتیجه گیری

منابع اصلی:

1-    هارت، هانو (1391) مطالعات انتقادی ارتباطات (ارتباطات، تاریخ و نظریه در آمریکا)، ترجمه و تحشیه: غلامرضا آذری با همکاری سید محمد دادگران، تهران: انتشارات خجسته.

2-    جانسون، لزلی (1378) «درآمد: روشنفکران و اندیشه های آنان»، از ماتیو آرنولد تا ریموند ویلیامز: منتقدان فرهنگ، ترجمه: ضیاء موحد، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارتباطات.

3-    میلنر، آندرو و براویت، جف (1385) «ادبیات و جامعه: از فرهنگ گرایی تا ماتریالیسم فرهنگی»، درآمدی بر نظریه فرهنگی معاصر، ترجمه: جمال محمدی، ققنوس.

4-    اسمیت، فیلیپ (1383) «مطالعات فرهنگی بریتانیایی»، درآمدی بر نظریه فرهنگی، ترجمه: حسن پویان، دفتر پژوهش های فرهنگی با همکاری مرکز بین المللی گفتگوی تمدنها.

5-    استریناتی، دومینیک (1384) «مکتب فرانکفورت»، مقدمه ای بر نظریه های فرهنگ عامه، ترجمه: ثریا پاک نظر، چاپ دوم، تهران: گام نو.

6-    استوری، جان (1385) «مصرف کالا در زندگی روزمره»، مطالعات فرهنگی درباره فرهنگ عامه»، ترجمه: حسین پاینده.

7-    مهدی زاده، سید محمد (1389) نظریه های رسانه: اندیشه های رایج و دیدگاههای انتقادی، چاپ اول، تهران: همشهری.

برخی از منابع تکمیلی انگلیسی:

1.    Adorno, T. (2001) The Culture Industry, London & New York, Routledge.

2.    Barker, M. and Beezer, A. (eds) (1992) Reading into Cultural Studies, London & New York, Routledge.

3.    Baumann, G. (1996) Contesting Culture: Discourses of Identity in Multi-Ethnic London, Cambridge, Cambridge University Press.

4.    Beyer, P. (1990) Privatization and the Public Influence of Religion in Global Society in M. Featherstone (ed.) Global Culture, London, Sage: 373-96.

5.    Beyer, P. (1994) Religion and Globalization, London, Sage.

6.    Boyed-Barrett, O. (1977) Media Imperialism: Towards and International Framework for the Analysis of Media Systems, in Curran, James & Curevitch, Michael and Woollacott, Janet (eds.), Mass Communication and Society, Great Britain, Edward Arnold.

7.    Brenkman, J. (1987) Culture and Domination, Ithaca and London, Cornell University Press.

8.    Callois, C. and Callan, V. (1997) Community and Culture: A Guide for Practice, Chichester, New York, John Wiley & Sons.

9.    Dines, G. and Humez, Jean M. (1995) Gender, Race and Class in Media: A Text-Reader, Sage Publications.

10.  Edgar, A. and Sedgwick, P. (2002) Cultural Theory: The Key Thinkers, London & New York, Routledge.

11.  Fairclough, N. (1995) Media Discourse, London, New York and Auckland, Edward Arnold.

12.  Featherstone, M. (1990) Global Culture: An Introduction, in Global Culture: Nationalism, Globalization and Modernity, Mike Featherstone (ed), London, Thousand Oaks and New Delhi.

13.  Featherstone, M. (1991) Consumer Culture and Postmodernism, Sage Publications.

14.  Friedman, J. (1994) Cultural Identity & Global Process, London, Thousand Oaks and New Delhi, SAGE.

15.  Frow, J. (1997) Time & Commodity Culture: Essays in Cultural Theory and Postmodernity, Oxford, Clarendon Press.

16.  Garnham, N. (1987) Concepts of Culture: Public Policy and the Cultural Industries, Cultural Studies, 1 (1): 23-37.

17.  Geertz, C. (1973) The Interpretation of Culture, New York, Basic Books.

18.  Gelder, K. and Thornton, S. (eds.) (1997) The Subcultures Reader, London and New York, Routledge.

19.  Haferkamp, H. (ed.) (1989) Social Structure and Culture, Berlin & New York, Walter de Gruyter.

20.  Laitin, D. D. (1986) Hegemony and Culture: Politics and Religious Change among the Yoruba, Chicago and London, The University of Chicago Press.

21.  Larrain, J. (1979) The Concept of Ideology, London, Hutchinson.

22.  Lee, C. (1980) Media Imperialism Reconsidered, Beverly Hills, London, Sage Publications.

23.  Mathews, G. (2000) Global Culture, Individual Identity: Searching for home in the cultural supermarket, London and New York, Routledge.

24.  McGuigan, J. (1992) Cultural Populism, London and New  York, Routledge

25.  Mosco, V. and Herman, A. (1981) Critical Theory and Electronic Media, Theory and Society, No. 10, pp. 869-896.

26.  Munch, R. and Smelser, N. J. (1992) Theory of Culture, Berkeley, Los Angeles and Oxford, University of California Press.

27.  Munns, J. & Rajan, G. (eds.) (1996) A Cultural Studies Reader: History, Theory, Practice, London & New York, Longman.

28.  Robertson, R. (1992a), Globalization, London, Sage.

29.  Shiller, H. (1976) Communication and Cultural Domination, New York, International Arts and Sciences Press.

30.  Slater, D. (1997) Consumer Culture and Modernity, Polity Press.

31.  Slater, P. (1977) Origin and Significance of the Frankfurt School, London, Routledge and Kegan Paul.

32.  Thompson, J. B. (1990) Ideology and Modern Culture, Cambridge, Polity Press.

33.  Tomlinson, J. (1999) Globalization and Culture, Chicago, The University of Chicago Press.

34.  Tunstall, J. (1977) The Media are American: Anglo-American Media in the World, London, Constable.