انتشار کتاب دیپلماسی گفتمانی- حسن بشیر

به نام خدا

انتشار کتاب دیپلماسی گفتمانی

پس از بیش از ۵ سال کار روی مفهوم جدید «دیپلماسی گفتمانی» و

ارزیابی ها و رفت و آمدهای مکرر برای ایجاد تعدیلات لازم،

بحمد الله کتاب آن در روز اول دی ماه جاری از طرف انتشارات دانشگاه

امام صادق (ع) منتشر گردید.

فهرست مطالب کتاب

دیپلماسی گفتمانی: تعامل سیاست،‌ فرهنگ و ارتباطات

تالیف: حسن بشیر

بخش اول: تعامل همگرا؛ چارچوب نظری و مفهومی

فصل اول: تعامل همگرا میان سیاست، فرهنگ و ارتباطات

مقدمه

معناشناسی همگرایی

همگرایی ارتباطی و رسانه ای

همگرایی در دنیای جدید

مدل همگرایی سیاست و فرهنگ

فرهنگ سیاسی

سیاست فرهنگی

روابط بین المللی فرهنگی

جمع بندی

فصل دوم: نظریة سازنده گرایی: پایه ای برای تعامل

مقدمه

مؤلفه‌ها و مفاهیم اصلی در نظریة سازنده‌گرایی

انواع سازه‌انگاری

۱.سازه‌انگاری شناختی

۲. سازه‌انگاری افراطی

۳. سازه‌انگاری اجتماعی

جمع بندی

فصل سوم: مفهوم و الگوهای تعامل سیاست و فرهنگ 

مقدمه

فرهنگی شدن سیاست

فرهنگ تعارض و تخالف

فرهنگ تفاهم

مفهوم تعامل

اسباب و شرایط تعامل

1.       توازن کلی

2.       کنشمندی، کنش‌پذیری و قدرت بر عکس‌العمل

3.       داشتن ارزش عقلی

4.       وحدت

5.       اختلاف

 جهانی‌شدن و تعامل

حوزه‌های تأثیرپذیر در عصر جهانی شدن

الگوهای تعامل دین و دولت

1.       حصر منطقی

2.       طبقه‌بندی «دووجهی»

3.       الگوی دووجهی «اسمیت»

4.       الگوی پنج‌ وجهی «پانیکار»

5.       الگوی سه ‌وجهی «وبری»

 الگوهای تعامل دین و دولت در «ایران اسلامی»

1.       «قیصر ـ پاپیسم»

2.       اِراستیانیسم

3.       تقابل

4.       روحانی‌سالاری

5.       دین‌سالاری

جمع بندی

بخش دوم: دیپلماسی های گفتمانی، عمومی، رسانه ای و فرهنگی

فصل چهارم: دیپلماسی گفتمانی: پیوند گفتمانی سیاست؛ فرهنگ و ارتباطات

مقدمه

نقش زبان در دیپلماسی گفتمانی

   زبان به مثابه ارتباط

   زبان شناسی کاربردی و دیپلماسی گفتمانی

توانش ارتباطی و دیپلماسی گفتمانی

۱-توانش زبان شناختی

۲-توانش کاربرد شناختی

۳-توانش گفتمانی

۴-توانش راهبردی

۵-روانیِ کلام

جوامع گفتمانی  و دیپلماسی گفتمانی

آستانه گفتمانی و دیپلماسی گفتمانی

نظریه مدیریت اضطراب/عدم قطعیت

             عوامل/علل سطحی نظریه ی مدیریت اضطراب/ عدم   

             قطعیت در سازگاری میان فرهنگی:

                  مفهوم/ برداشت از خویشتن، خودشناسی

                       انگیزش به تعامل با میزبانان

                 تعاملات اخلاقی با میزبانان

                 تاثیر اضطراب/عدم قطعیت در ارتباطات موثر

   آستانه گفتمانی و سازگاری گفتمانی

   آستانه گفتمانی و همگرایی ارتباطی

جمع بندی

فصل پنجم: دیپلماسی عمومی: پیوند قدرت سیاسی و قدرت مردمی

            مقدمه

            تفاوت دیپلماسی قدیم و نوین (عمومی)

رویکردهای اساسی در دیپلماسی عمومی

حوزه های تعاملی دیپلماسی

مؤلفه های بین المللی در عصر دیپلماسی

حوزه های فعال سازی دیپلماسی عمومی

رویکردهای عملیاتی دیپلماسی عمومی

جمع بندی

فصل ششم: دیپلماسی رسانه ای: پیوند قدرت سیاسی و قدرت رسانه ای 

            مقدمه

            بسترسازی بحث

            اهداف سیاست خارجی

دیپلماسی رسانه ای

          الف- حوزه مفهومی

(1)                دیپلماسی رسانه ای: مفهوم سازی

(2)                جمع بندی تعاریف دیپلماسی رسانه ای          

ب- حوزه نظری

                        اول: نظریه رویدادهای رسانه ای

                        دوم- نظریه تأثیر سی ان ان

            ج- حوزه کارکردی

رابطه متقابل رسانه و سیاست

اول- تاثیر رسانه در سیاست

بررسی و ارزیابی مدل اول

            بررسی و ارزیابی مدل دوم

دوم- تاثیر سیاست بر رسانه ها

الف- نظریه تولید موافقت

ب-نظریه تولید موافقت برای مقامات اجرایی

ج-نظریه تولید موافقت برای نخبگان

جمع بندی

فصل هفتم: دیپلماسی فرهنگی: پیوند قدرت سیاسی و قدرت فرهنگی 

مقدمه

مبانی دیپلماسی فرهنگی

تعریف پیشنهادی دیپلماسی فرهنگی

ویژگی های دیپلماسی فرهنگی

اهداف دیپلماسی فرهنگی

جمع بندی

بخش سوم: دیپلماسی گفتمانی در حوزه های بین المللی

فصل هشتم: مذاکره بین المللی: تعامل سیاست با ارتباطات میان فرهنگی

مقدمه

تعریف مفاهیم

     ۱-فرهنگ

            ۲-ارتباطات میان‌فرهنگی

تعامل فرهنگ و روابط بین الملل

          ۱-مذاکره

۱-۱- نگر‌ش‌های مختلف به مذاکره

فرهنگ و مذاکره

سطوح و مؤلفه های تعامل فرهنگ و سیاست در مذاکره

                      ۱-فرهنگ سیاسی

                      ۲-فرهنگ راهبردی

                        ۳-زبان

                        ۵-آداب و تشریفات

                   ۶-انگاره‌ها

                   ۷-هویت

تأثیر فرهنگ ایرانی بر مذاکرات: مطالعه موردی

جمع بندی

فصل نهم: گفتمان فرهنگی، روابط بین الملل و ارتباطات بین الملل

مقدمه

تعریف مفاهیم

۱-گفتمان

۲-ارتباطات بین الملل

۳-کنش

بررسی مدل پیشنهادی

اولین مرحله

دومین مرحله    

سومین مرحله     

چهارمین مرحله

پنجمین مرحله 

ششمین مرحله

هفتمین و آخرین مرحله

ترسیم مدل پیشنهادی

توضیح مدل

جمع بندی

بخش چهارم: دیپلماسی گفتمانی در حوزه آموزش و دین

فصل دهم: دیپلماسی گفتمانی در بازنمایی ملت ها، ادیان و کشورهای جهان در کتاب های درسی ایران

مقدمه

گفتمان، بازنمایی و ایدئولوژی

آموزش و فرهنگ

ارتباطات بین فرهنگی و حساسیت های بین فرهنگی

قانون اساسی به مثابه خط مشی سیاسی، آموزشی و فرهنگ سازی جامعه

چارچوب روشی تحلیل

گفتمان های غالب فرهنگی-سیاسی در نظام آموزشی کشور در سطوح راهنمایی و دبیرستان در رشته انسانی

۱-گفتمان اسلام محوری

۲-گفتمان ادیان الهی وغیر الهی

۳-گفتمان تحریف ادیان و برتری و ناب بودن اسلام

۴- گفتمان همزیستی ادیان

۵- گفتمان زیباگرایی

۶- گفتمان حمایت از فلسطین

۷- گفتمان استعمار ستیزی و توطئه گرایی غرب

۸- گفتمان خصومت آمریکا علیه ایران

۹- گفتمان تیره نمایی

۱۰- گفتمان تبیین جغرافیایی و اجتماعی  کشورها و مناطق جهان

۱۱- گفتمان  وحدت  و تعامل مسلمانان جهان

۱۲- گفتمان تقابل و اختلاف ادیان و پیروان آنها

۱۳- گفتمان حمایت از محرومین

جمع بندی

فصل یازدهم: دیپلماسی گفتمانی در بازنمایی جوامع مختلف جهان در کتاب های درسی ایران

مقدمه

بازنمائی و ارتباطات بین فرهنگی

تحلیل محتوا

تحلیل محتوا­ی کتب درسی

جامعه آماری

واحد تحلیل

متغیرها

یافته­ها

فراوانی کشورها

فراوانی قاره ها

گرایش های موضوعی

نتیجه­گیری

فصل دوازدهم: دیپلماسی گفتمانی در گفتمان دینی کتاب های درسی ایران

مقدمه

۱-آموزش و فرهنگ

نظریه گلدمن و الگوی آموزشی

۲-گفتمان، بازنمایی و ایدئولوژی

چارچوب روشی

گفتمان های غالب دینی در نظام آموزشی کشور در سطوح راهنمایی، دبیرستان و پیش دانشگاهی در رشته انسانی

1-                گفتمان اسلام محوری

2-                گفتان ادیان الهی و غیر الهی

3-                گفتمان تاکید بر تحریف ادیان و برتری و ناب بودن اسلام

4-                گفتمان همزیستی ادیان

5-                گفتمان وحدت و تعامل مسلمانان جهان

6-                گفتمان تقابل و اختلاف ادیان و پیروان آنها

جمع بندی کلیه محورهای گفتمانی سه مقطع تحصیلی

تحلیل جداول و نمودارهای به دست آمده

جمع بندی

بخش پنجم: دیپلماسی گفتمانی و مدلهای تعامل سیاست، فرهنگ و ارتباطات در ج. ا. ا.

فصل سیزدهم: دیپلماسی گفتمانی خاورمیانه ای ج. ا. ا.

مقدمه

چارچوب نظری

الف- نقش زبان در شکل گیری گفتمانها

ب- نظریه سازنده گرایی و تعامل گفتمانهای ملی با گفتمانهای فراملی

ب-1- اعتماد متقابل

ب-2- تفاهم متقابل

       ب-3- توانایی متقابل

ج- نقش دیپلماسی فرهنگی- ارتباطی بجای دیپلماسی سیاسی- نظامی

د- رابطه سیاست داخلی (ملی) با سیاست خارجی (بین المللی)

            یکم- فرهنگ سلطه

            دوم- فرهنگ تعارض

            سوم- فرهنگ گفت و گو

            چهارم- فرهنگ همکاری

خاورمیانه و گفتمان ایرانی

            الف- گفتمان ایرانی-خاورمیانه ای قبل از انقلاب اسلامی

الف-1- گفتمان سلطه منطقه ای و وابستگی فرامنطقه ای

                        الف-2- گفتمان برتری نژادی و هویت تاریخی

                        الف-3- گفتمان رهبری منطقه ای و احیای

امپراتوری ایرانی

الف-4- گفتمان ملت باوری و شیعه باوری

ب‌-                 گفتمان ایرانی- خاورمیانه ای بعد از انقلاب اسلامی

ب-1- گفتمان  استقلال گرایی و نفی سلطه منطقه ای و بین المللی

ب-2- گفتمان اسلام گرایی و نفی برتری قومی و نژادی

ب-3- گفتمان همکاری و تعامل بر پایه اعتماد متقابل، تفاهم متقابل و توانائی متقابل.

ب-4- گفتمان وحدت گرایی و انسجام اسلامی و طرد فرقه گرایی و قومیت محوری.

ب-5- گفتمان حمایت قاطع از جنبش فلسطین و محو اسرائیل

ب-6- گفتمان طرد نیروهای خارجی از منطقه

تحلیل گفتمان ایرانی- خاورمیانه ای با توجه به چارچوب نظری

            اول- زبان انقلاب

            دوم- سازنده گرایی و  گفتمان ایرانی

                  الف- سطح مفهومی

ب- سطح تشکیلاتی

ج- سطح ارتباطی

            سوم- ارتباطات میان فرهنگی و نقش دیپلماسی عمومی

            چهارم- فرهنگی شدن سیاست خارجی

            5-گفتمان جامع ملی و فراملی با تاکید بر گفتمان منطقه 

ای ایران

۱- ابعاد گفتمان ملی ایران

            ۱-۱- سیاسی

            ۱-۲- فرهنگی

            ۱-۳- دینی

            ۱-۴- امنیتی

            ۱-۵- نظامی

۲- ابعاد گفتمان منطقه ای ایران

                        ۲-۱- سیاسی

                        ۲-۲- فرهنگی

                        ۲-۳- دینی

                        ۲-۴- امنیتی

                        ۲-۵- نظامی

۳- ابعاد گفتمان بین المللی ایران

                        ۳-۱- سیاسی

                        ۳-۲- فرهنگی

                        ۳-۳- دینی

                        ۳-۴- امنیتی

                        ۳-۵- نظامی

جمع بندی

فصل چهاردهم: مدلهای تعامل همگرا در روابط سیاسی، فرهنگی و ارتباطی ج. ا. ا.

مقدمه

الگوهای تعامل

سطوح تحقق اعتماد، تفاهم و توانایی

اعتماد متقابل

تفاهم متقابل

توانایی متقابل

نقش هویت،‌ منافع و پیشرفت

تعامل متوازن در ساختارهای دولتی و مردمی

تعامل تشکیلات دینی و سیاست خارجی

            1. با سازماندهی اعضا

2. با طراحی برنامه های گوناگون

3. با ارائه خدمات گوناگون

جمع بندی

 فصل پانزدهم: موانع تعامل سیاست، فرهنگ و ارتباطات در جمهوری اسلامی ایران

مقدمه

دیدگاهها و رویکردها در حوزه تعامل سیاست و فرهنگ

رویکردهای اساسی در حوزه تعامل

محورها و دال های اساسی دیدگاهها

موانع تعامل سیاست و فرهنگ

پرونده هسته ای و ارزیابی شیوه تعامل قبل از برجام

پرونده هسته ای و ارزیابی شیوه تعامل در مرحله برجام

جمع بندی

خلاصه بخشی از کتاب تغییرات اجتماعی و توسعه الوین سو

 خلاصه بخشی از کتاب تغییرات اجتماعی و توسعه  

اثر: آلوین سو

خلاصه کننده: سید محمد رضوی

درس توسعه و جهانی سازی

مدرس: دکتر حسن بشیر

در فصل سوم مطالعات جدید نوسازی بررسی می‌شوند که‌ پس از ملاحظهء انتقادات وارده به مطالعات کلاسیک و با تعدیل و تصحیح برخی فروض نوسازی اولیه،انجام گرفته‌اند.این مطالعات‌ بر خلاف اسلاف خود،همزیستی سنت و تجدد را امکان‌پذیر می‌دانند و به جای بحثهای کاملا انتزاعی به موارد مشخص‌تر می‌پردازند.همچنین در عوض مسیر یک طرفه توسعه به سمت‌ الگوی غربی به مسیرهای چندسویه و متعدد انتقاد دارند و در تحلیلهای خود اهمیت بیشتری به عوامل خارجی می‌دهند.هرچند که کماکان نوسازی و روابط با غرب را به نفع جهان سوم‌ معرفی می‌نمایند.

مطالعات مورد بحث در این فصل عبارتنداز:

خلاصه کتاب منتقدان فرهنگ

خلاصه کتاب منتقدان فرهنگ

اثر: لزلی جانسون

خلاصه کننده: سید شهاب الدین عبدلی-علوم اجتماعی

تهران-ترم دوم -1391- درس نظریه های انتقادی ارتباطات

مقدمه

در این کتاب بحث‌هایی که صاحب‌نظران فرهنگ در انگلستان طی قرون 19 و 20م. در خصوص فرهنگ مطرح کرده‌اند، آورده شده است. درواقع این صاحب‌نظران از وضع فرهنگ در این دوره ناراضی هستند و به نوعی نقاد وضع موجود هستند، مسایل مربوط به فرهنگ همچون آموزش، مدارس، دانشگاه، دولت و مردم را مورد نقد و بررسی قرار می‌دهند. این کتاب بر 3 روشنفکر نقدادبی،‌ ماتیو آرنولد[1]، فرانک ریموند‌ لی‌وس[2] و ریموند ویلیامز[3] تاکید دارد و همچنین 19 صاحبنظری که هم عصر این 3 نفر هستند را آورده است که در اینجا تنها به دونفر یعنی جان استوارت میل[4] و هربرت اسپنسر[5] اشاره می‌شود.

ترجمه شش جلد از دوازده دانشنامه بین المللی ارتباطات به پایان رسید

با سلام و احترام به همه سروران گرامی

ضمن تبریک میلاد با سعادت پیامبر اکرم (ص) و امام صادق (ع)، مناسب دیدم که جهت استحضار سروران عزیز گزارش مختصری از ترجمه شش جلد اول از دوازده جلد دانشنامه بین المللی ارتباطات دونزباخ را تقدیم کنم. هدف اصلی در این زمینه اطلاع یافتن سروران گرامی از عناوین کتاب هایی است که امیدوارم بزودی با حمایت استاد فرهیخته و مدیرعامل محترم انتشارات علمی و فرهنگی جناب آقای دکتر مسعود کوثری منتشر گردند.

ترجمه این کتاب ها در دو سال گذشته با حدود ده مترجم آغاز و بحمد الله ویراستاری آخرین کتاب آن توسط اینجانب امروز به پایان رسید و تقدیم انتشارات مزبور گردید.

عناوین یازده جلد ترجمه شده که معادل شش جلد اول دانشنامه مزبور بوده که به شکل موضوعی مدخلهای آن جمع آوری و با عنوان های مرتبط تهیه شده اند به شرح ذیل می باشند. میانگین صفحات هر کتاب حدود ۳۰۰ صفحه می باشد.

۱-محتوای ارتباطی و رسانه ای

۲-ارتباطات توسعه

۳-ارتباطات بین الملل

۴-ارتباطات راهبردی

۵-ارتباطات رشد

۶-ارتباطات سازمانی

۷-ارتباطات سیاسی

۸-ارتباطات و فنآوری

۹-حقوق ارتباطات

۱۰-فلسفه ارتباطات

۱۱-ادراک و واقعیت رسانه ای

البته این کار با مشکلات جدی چشم همراه گردید که خواستار دعای سروران گرامی در این زمینه می باشم تا بتوانم در این چند صباح باقی مانده از عمر کارهای شایسته تری انجام دهم.

با احترام

حسن بشیر

۱۳۹۵/۹/۲۵

گفت‌و گو با دکتر حسن بشیر درباره بازنمایی پهلوی‌ها در شبکه‌های ماهواره‌ای

صبح نو

یکشنبه 21 آذرماه 1395

گفت‌و گو با دکتر حسن بشیر درباره بازنمایی پهلوی‌ها در شبکه‌های ماهواره‌ای

تحلیل گفتمان تخریب انقلاب

پس از پیروزی انقلاب اسلامی و با ظهور دو جریان سلطنت‌طلب و روشنفکری در کنار جریان آکادمیک در حوزه تاریخ‌نگاری معاصر و درنظر گرفتن راهبرد نشر کتاب، شاهد آن بودیم که این دو جریان با قراردادن انگاره اصلی خود برتحریف تاریخ انقلاب و تطهیر رژیم پهلوی، در پی مبراساختن پهلوی اول و دوم از تمامی فسادها برآمدند. به نظر می‌رسد برجسته شدن این جریان را باید با کتاب معمای هویدای دکتر عباس میلانی گره زد. از آثار برجسته دیگر این جریانات می‌توان به کتاب خاطرات آقای پرویز ثابتی (در دامگه حادثه) و کتاب‌های تاریخ شفاهی درباره ایران و انقلاب دانشگاه هاروارد اشاره داشت.

تأثیرات این جریان‌ها در میان تاریخ پژوهان داخل کشور نیز قابل ره‌گیری است. کتاب‌هایی که با خواندن آن بدین سو سوق داده می‌شویم که اولاً؛ عرق ملی رضا شاه بسیار زیاد است و دوم اینکه؛ رضا شاه شخصیتی بیگانه‌ستیز آن‌هم با دوز بالاست و سوم آن‌که؛ تاریخ‌نگاری ۱۶ سال دوره پهلوی اول زیر سایه دو واژه کودتا و دیکتاتوری قرار گرفته است! در صورتی‌که اگر نگاه از روی انصاف به رضاشاه داشته باشیم، واقع قضیه آن‌طور که نگاشته‌اند هم نیست.
اما در چند سال اخیر شاهد پی گرفتن رویکرد دیگری از این جریانات هستیم که با ورود به حوزه فضای مجازی و رسانه‌ای؛ ساخت کلیپ در شبکه‌های گوناگون موبایلی و مستندسازی تاریخی-سیاسی درشبکه‌های ماهواره‌ای معارض مانند بی بی سی ، من و تو و ... ، با هدف ایجاد شبهه در روایت تاریخ انقلاب و تطهیر و توجیه اقدامات شاهان پهلوی و معرفی آنان به عنوان خادمان ملت، خود را در معرض توجه نسل سوم و ندیده انقلاب ایران قرار داده‌اند.
«انقلاب 57»، «مردان دیروز»، «از تهران تا قاهره»، «37 روز»، «رضاشاه»، «رد پای خاطره» و «شب بود» و ... در این زمینه قابل ذکرند.
بر اساس توضیحات مذکور، یکی از نهادهای پژوهشی-پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی- بر آن شد که در قالب نگارش کتابی علمی و به‌دور از شعارزدگی، به مخاطبان جوان نشان دهد که چگونه شبکه‌های ماهواره‌ای، پیام را در محتوای رسانه‌ای به اشکال مختلف بازنمایی و تصویرگری می‌کنند. شیوه‌های گوناگون برجسته سازی و چارچوب بندی محتوای رسانه‌ای آنان به چه گونه است؛ از چه شیوه‌هایی برای اقناع و متقاعدسازی، ابهام سازی در محتوا استفاده می‌کنند تا مخاطبان خود را اغفال و او را از واقعیت دور کنند.

برای نگارش کتاب به یک چهره علمی و آکادمیک کشور چون دکتر حسن بشیر رجوع شد.

دکتر حسن بشیر، دانشیار دانشگاه امام صادق (ع) و دارای دکترای جامعه شناسی ارتباطات بین‌الملل از دانشگاه لیستر انگلستان است. وی از سال 2000 تا 2014 میلادی مدیر آکامی آکسفورد برای تحصیلات عالیه در شهر آکسفورد انگلستان ودر بازگشت به ایران از سال 1386 تا سال 1388رئیس دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق (ع) بود . وی تا کنون بیش از 25 کتاب تألیف و ترجمه و تعداد بیشماری مقالات علمی-پژوهشی منتشر کرده‌است.

در گفت‌وگویی که اخیراً به مناسبت پایان فرایند نگارش کتاب «بررسی و نقد بازنمایی پهلوی اول و دوم در مستندهای شبکه‌های ماهواره‌ای» با ایشان داشته‌ایم، دکتر بشیر از کتاب در دست چاپ خود گفته؛ اثری که بر اساس اصول آکادمیک حوزه ارتباطات، بازنمایی پهلوی اول و دوم را مورد نقد قرار داده است.
آن طورکه وی بیان داشته‌،اثر حاضر قرار است توسط گروه مطالعات فرهنگی و اجتماعی مرکز پژوهش‌های جوان به چاپ برسد. در ادامه، ماحصل گفت‌وگو از نظرتان می‌گذرد.

در ابتدا سؤال خود را با یک «چرای مهم مخاطبان» آغاز کنیم؛ چرا این موضوع؟ چه ضرورتی شما را به سمت نگارش این اثر سوق داد؟
در چند سال اخیر به ویژه پس از راه اندازی شبکه من و تو در سال 89 تبلیغات رسانه‌ها با هدف بزرگ‌نمایی و اسطوره‌سازی از دوره پهلوی شدت گرفته و این قبیل تبلیغات عمدتاً با ظاهری مستند و بی‌طرفانه به مخاطبان عرضه می‌شوند. عمده تمرکز این جریان بر مخاطبان جوان قرار دارد که واقعیت‌های دوران پهلوی را لمس نکرده اند و متاسفانه به دلیل پایین آمدن سرانه عمومی مطالعه و اشباع شدن افراد با اطلاعات نادرست و سطحی در شبکه‌های اجتماعی، اطلاعات تاریخی عمیقی درباره این دوران ندارند.تحلیل مؤلفه‌های گفتمانی یکی از مهم‌ترین مستندهای جریان سلطنت طلب که توسط میلیون‌ها نفر دیده شده است، می‌تواند به مقابله و مواجهه با فضاسازی‌های سیاسی این جریان بیانجامد.

به چه مباحثی  در این اثر پرداخته می شود؟  
در این کتاب نخست تلاش شده تا روایت کلی مستند و مؤلفه‌های گفتمانی مستند انقلاب 57 به‌صورت مختصر و گذرا معرفی شود و در مرحله بعد، هریک از این مؤلفه‌ها به‌صورت مجزا تشریح شده و نسبت آن با سایر مؤلفه‌ها و روابط قدرت تبیین شود. مستند انقلاب 57 دربردارنده هشت محور کلی است که هریک از آن‌ها در خدمت شکل‌دهی یکی از ابعاد گفتمانی این مستند قرار گرفته‌اند. مستند انقلاب 57 تصویری آرمانی از شاه و اطرافیانش می‌سازد، دستاوردهای او بسیار قابل‌توجه و بزرگ نشان داده شده، اقدامات زشت او مورد توجیه قرار گرفته، عملکرد رژیم شاه را در زمینه سرکوب انقلاب آسیب‌شناسی کرده، رهبر کبیر انقلاب را تخریب کرده، به‌صورت عمومی همه انقلابیون و گروه‌های مردمی را موردحمله قرار داده، تفسیر انحرافی درباره علل وقوع انقلاب ارائه داده و فعالیت گروه‌های انقلابی را به شکلی نشان می‌دهد که در خدمت منافع گفتمانی‌اش قرار گیرند. در بخش انتهای کتاب نیز استراتژی‌ها، تاکتیک‌ها، گفتمان‌های کلانِ حاکم بر مستند و اهداف و اغراض گفتمان مستند تبیین می‌شوند.

انگیزه‌هایتان در همکاری برای تولید این کتاب چه بود؟
متاسفانه مطالعه نسبتاً عمیق با بهره‌گیری از روش‌های علمی برای مقابله با فضاسازی جبهه معارض انقلاب اسلامی، بسیار کم و محدودند. بسیاری، از محتواهای تولید شده به روابط عمیق گفتمانی حاکم بر محتواهای تخریبی علیه انقلاب اسلامی توجه نمی‌کنند؛ در حالی که توجه به این موضوع می‌تواند تا حد زیادی برای مخاطبان راهگشا و روشنگر باشد.
جوان به اقتضاء شرایطی که در این دوران دارد در پی هویت‌یابی است. فکر می‌کنید مطالعه این اثر تا چه میزان در این زمینه به او کمک می‌کند؟
باید توجه داشت که افراد بعضاً به واسطه نوع مصرف رسانه‌ای خود در پی کسب هویت هستند. همین مصرف رسانه‌ای آن‌ها را به سمت دریافت ایده‌ها و سوالاتی هدایت می کند که در زندگی روزمره و در تعامل با دیگر گروه‌های اجتماعی مورد استفاده قرار می‌گیرند و به تکمیل ابعاد دیگری از هویت مخاطبان منجر می‌شوند. امروز با سرعت گرفتن تحولات گفتمانی در عرصه عمومی، مطلع بودن از آخرین محصولات رسانه‌ای و داشتن ایده و حرف درباره آن‌ها بسیار مهم و حیاتی است. به عبارت بهتر، جوانی که می‌خواهد در فضای شلوغ و پر هیاهوی شبکه‌های اجتماعی حضور داشته باشد و به کنش‌گری سیاسی و اجتماعی بپردازد، می‌بایست درباره یکی از مهم‌ترین محصولات رسانه‌ای در شبکه‌های ماهواره‌ای اطلاعات مناسبی داشته باشد، شبهات آن را بشناسد و پاسخی برای آن داشته باشد.

فکر می‌کنید مهم‌ترین نوآوری یا نوآوری‌های اثر شما در مقایسه با دیگر آثار مشابه چیست؟  
پس از گذشت چند سال از تولید مستندهای تاریخی شبکه من‌وتو در زمینه تاریخ معاصر، هنوز اثر مستدل و قوی در زمینه آن در بازار کتاب وجود ندارد و پاسخگویی به شبهات و مقابله با این جریان محتوایی قدرتمند، محدود به چند سخنرانی و مصاحبه موجود در فضای مجازی است. این اثر هم با استفاده از یک روش شناخته شده دانشگاهی یعنی «تحلیل گفتمان» به بررسی مهم‌ترین مستند شبکه من‌وتو می‌پردازد و هم خروجی تحلیل خود را به شکلی عرضه می‌کند که برای مخاطبان غیر دانشگاهی هم قابل فهم باشد.

 جوانانی که مخاطب اصلی این کتاب هستند، پاسخ کدام یک از سؤالات و شبهات خود را دریافت می‌کنند؟
باید توجه داشت که بسیاری از شبهات و سؤالات مطرح شده در مستند انقلاب 57 به شکل مستقیم یا با واسطه به مخاطبان منتقل شده اند. بسیاری از این سؤالات و شبهات پیش از ساخت این مستند نیز توسط برخی از رسانه‌ها و فعالان سیاسی ضد انقلاب در شبکه‌های ماهواره‌ای و شبکه‌های اجتماعی مطرح شده بودند و مستند انقلاب 57 صرفاً آن‌ها را تکرار کرده است. در بخش‌های گوناگون کتاب تلاش شده تا در کنار بررسی مولفه‌های گفتمانی مستند، شبهات مطرح شده در مستند انقلاب 57 پاسخ داده شوند. رویکرد محقق در این زمینه ترکیبی از مطالعات تاریخی و مطالعات فرهنگی است. میزان موفقیت این کتاب در پاسخگویی به سؤالات و شبهات جوانان باید در عمل سنجیده شود اما محقق، برای پاسخگویی مستدل و محکم به شبهات مستند انقلاب 57 به طور کامل تلاش خود را انجام داده است.

 نکته پایانی؟
باید توجه داشت که پاسخگویی به تمامی شبهات و سؤالات مطرح شده در مستند انقلاب 57 در یک کتاب کوچک تقریباً غیر ممکن است. چرا که در این مستند بالغ بر 300 مورد شبهه و فضاسازی تخریبی انجام گرفته است که پاسخگویی کامل، مستند و مستدل به هریک از آن‌ها حداقل به 4 تا 5 صفحه توضیح نیاز دارد. این کتاب صرفاً تلاشی مختصر برای مقابله با جریان سهمگین محتوایی جریان سلطنت‌طلب علیه انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی است و اگر بتواند زمینه‌ساز مطالعات تاریخی و سیاسی بیشتر جوانان در این‌باره شود، به هدف خود رسیده است.

لینک خبر:

http://sobhe-no.ir/newspaper/140/11/4634

چهار گام دستیابی به دیپلماسی رسانه‌ای فعال در گفت‌وگوی همشهری آنلاین با بشیر

چهار گام دستیابی به دیپلماسی رسانه‌ای فعال در گفت‌وگوی همشهری آنلاین با بشیر

تاریخ : سه شنبه 18 آبان 1395 - 21:35:28 کد مطلب:352117

سرویس خبری: ارتباطات >  ارتباطات و روزنامه‌نگاری

چهار گام دستیابی به دیپلماسی رسانه‌ای فعال در گفت‌وگوی همشهری آنلاین با بشیر

همشهری آنلاین:

دکتر حسن بشیر دانشیار دانشگاه امام صادق (ع) با بیان اینکه دیپلماسی گفتمانی برای ایجاد همگرایی میان ایران و کشورهای منطقه جهت تحقق دیپلماسی رسانه‌ای فعال ضروری است، چهار گام برای دستیابی به دیپلماسی رسانه‌ای فعال و مؤثر را تشریح کرد.

در ادامه گفتگوی همشهری آنلاین با حسن بشیر درباره دیپلماسی رسانه‌ای ایران در رابطه با کشورهای منطقه را می‌خوانید.

به‌نظر جنابعالی دیپلماسی رسانه‌ای ایران در رابطه با کشورهای منطقه در چه وضعیتی قرار دارد؟

دیپلماسی رسانه‌ای بخشی از دیپلماسی عمومی هر کشور است که به دلیل گسترش ارتباطات و رسانه‌ها،‌ خود به یک دیپلماسی مستقل و تمام‌عیار تبدیل شده است ولی به هر حال در جهت تحقق اهداف دیپلماسی هر کشور و در راستای وجهه‌سازی برای آن باید حرکت کند.

در این زمینه باید گفت که علی‌رغم تلاش‌های زیاد و تجربه نسبتاً طولانی در حوزه رسانه‌ای، به‌ویژه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، که نوعی از شکوفایی رسانه‌ای در کشور ایجاد شد، اما هنوز کشور اعم از سازمان‌های دولتی و نیمه‌دولتی و خصوصی هنوز به یک جمع‌بندی مناسب در حوزه دیپلماسی رسانه‌ای نرسیده است و در این زمینه بر اساس نیازهای واقعی و جریان‎های مطرح در سطح ملی، منطقه‌ای و جهانی حرکت نمی‌کند.

دیپلماسی رسانه‌ای، تنها انتشار مطبوعات یا راه‌اندازی شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی و یا در شرایط کنونی بهره‌برداری از شبکه اینترنت نیست. دیپلماسی رسانه‌ای در عین اینکه یک سیاست تمام‌عیار است نوعی از سیاستگذاری سیاسی، فرهنگی،‌ اجتماعی،‌ اقتصادی و حتی دینی است.

به عبارت دیگر دیپلماسی رسانه‌ای در شرایط کنونی جهانی، تعیین‌کننده و شکل‌دهنده افکار عمومی است. اگرچه تنوع محتوایی را به مخاطبان ارائه می‌دهد، اما در ایجاد جریان‌های فکری تاثیرگذار است که این خود نیازمند نوعی از سیاست رسانه‌ای است.

در شرایط کنونی به نظر می‌رسد دیپلماسی رسانه‌ای ایران در رابطه با منطقه و نیز در سطح جهانی در سه حوزه سیاسی،‌ نظامی و دینی بیش از همه فعال است. در این سه حوزه بیشترین اخبار و مسائل و تحلیل‌ها شکل گرفته‌اند. حوزه‌های دیگر فرهنگی،‌ اجتماعی، فکری، فکری، ادبی،‌ هنری به شدت ضعیف هستند و ما در شرایط کنونی به‌جز آنچه که بتواند در جهت تقویت آن سه حوزه باشد، خبر و یا تحلیل کمتری مشاهده می‌کنیم.

با این وضعیت می‌توان گفت که در این شرایط ما با یک دیپلماسی رسانه‌ای روبرو نیستیم بلکه با یک فعالیت رسانه‌ای روبرو هستیم که نتوانسته یک دیپلماسی فعال را محقق سازد؟

تا اندازه زیادی آنچه که مطرح کردید،‌ بیانگر وضعیت کنونی است. ما به یک فعل و انفعال رسانه‌ای مشغول هستیم که اهداف و سیاست‌های آن در جای دیگر شکل می‌گیرد و رسانه‌های ما در تولید محتوای منطقه‌ای و بین‌المللی منفعل عمل می‌کنند. به عبارت دیگر، نقشه راه در جای دیگری خارج از ساختارهای رسانه‌ای طراحی می‌شوند و رسانه‌ها تنها مشغول تولید محتوایی هستند که بتواند همان نقشه راه را برجسته‌تر سازد.

متاسفانه این وضعیت در مورد هر دو حوزه رسانه‌های دولتی و غیردولتی صادق است. اگر یکی از اهداف دیپلماسی رسانه‌ای وجهه‌سازی برای کشور،‌ هر کشور،‌ بدانیم،‌ باید به شدت بر روی مطالعه فرهنگ ملل دیگر که در اینجا به‌نظر می‌رسد مهمترین ملل برای ما به دلیل مجاورت فیزیکی و فرهنگی و دینی، ملل کشورهای جهان اسلام هستند، تمرکز کرده و این هدف مهم در تولید محتوای رسانه‌ای مورد توجه جدی قرار گیرد.

به‌نظر می‌رسد که بسیاری از محتواهای رسانه‌ای کنونی در رابطه با کشورهای منطقه، بدون توجه به اصل همگرایی،‌ همزیستی مسالمت‌آمیز،‌ هویت‌سازی مشترک، برجسته‌سازی منافع منطقه‌ای مشترک و امثالهم بوده و عمدتا در جهت واگرایی حرکت می‌کند.

تاکید بر جنبه‌های خالص و خاص سیاسی،‌ نظامی و دینی که در شرایط کنونی با ایجاد جریان‌های انحرافی مانند داعش،‌ همه فعالیت‌های دینی را تحت‌الشعاع قرار داده،‌ به جای نوعی از همگرایی،‌ به شدت و یا حداقل به شکل مداوم در جهت واگرایی منطقه‌ای حرکت می‌کند. این نوع دیپلماسی رسانه‌ای،‌ قطعا در آینده نه چندان دور باعت ایجاد نوعی از نفرت منطقه‌ای، جدایی فرهنگی و خشونت منطقه‌ای می‌شود.

با چنین وضعیتی آیا به این نیاز داریم که یک سیاست کلان و مطالعه شده با یک رویکرد عملیاتی درباره دیپلماسی کشور در رابطه با کشورهای منطقه و بخصوص جهان اسلام طراحی شود؟

دقیقاً همین طور است. به‌نظر می‌رسد که زمان آن رسیده است که خارج از انفعال و با مطالعه عمیق‌تر و به شکل میان‌رشته‌ای میان حوزه‌های مختلف، دست به برنامه‌ریزی و طراحی یک دیپلماسی رسانه‌ای اقدام کرد.

در این زمینه معتقدم که فراتر از دیپلماسی رسانه‌ای،‌ باید به «دیپلماسی گفتمانی» توجه کرد که هدف اصلی آن ایجاد همگرایی میان ملل منطقه با ایران و به‌طور کلی در سطح جهان اسلام است.

دیپلماسی گفتمانی، دیپلماسی فراتر از عمومی و رسانه‌ای است که در شرایط کنونی می‌تواند به شکل جدی، هم در جهت تقویت گفتمان همگرایی حرکت کند و هم در جهت تولید گفتمان‌های همگراساز، محتواهای مناسب را تولید کند.

دیپلماسی گفتمانی شامل چه محورهایی می‌تواند باشد که در این زمینه بتواند نوعی از همگرایی عملیاتی در رابطه با ایران و منطقه و حتی در سطح جهانی ایجاد کند؟

گفتمان در شرایط کنونی جهان، منعکس‌کننده فکر،‌ اندیشه،‌ رویکرد، تحلیل و سیاست‌های فرهنگی- اجتماعی مسلط در جوامع مختلف است. بدیهی است برای تاثیرگذاری بر ملل مختلف باید در اولین گام، این گفتمان‌های مربوط به کشورهای مختلف را شناسایی کنیم و بر اساس آن گفتمان‌ها، ضمن تقویت گفتمان‌های مناسب و هم‌جهت،‌ در تولید گفتمان‌های مناسب جدید اقدام کنیم. این گفتمان‌ها خود محتواهای رسانه‌ای جدید را تولید خواهند کرد، فرهنگ‌سازی خواهند نمود و سیاست‌ها را تحت تاثیر قرار خواهند داد.

در این زمینه باید تاکید کرد که اولین حرکت‌ برای تحقق چنین دیپلماسی، تجدیدنظر در گفتمان مسلط موجود در راستای تولید محتوای رسانه‌ای و خبری، و بازنگری در شیوه‌ها و زبان و ادبیات خبری است که می‌تواند به مثابه عوامل بازدارنده در این زمینه عمل کنند و در صدد این باشیم که عوامل تقویت‌کننده گفتمان‌های مناسب و همگرا را تعیین و تبیین و فعال سازیم.

گام دوم در این زمینه،‌ کشف شیوه‌های گفتمان‌سازی خبری و رسانه‌ای بر اساس نیازهای فکری و فرهنگی در سطح منطقه و جهان است. گام سوم در این زمینه تولید محتواهای مناسب همگرا با سیاست همگرایی منطقه‌ای در جهت تقویت بنیان‌های دینی و فرهنگی است. و گام آخر، ارزیابی مداوم این محتواها و تجدیدنظر در آنها برای تحقق یک دیپلماسی گفتمانی فعال است. بدون این چهار گام ما نمی‌توانیم به یک دیپلماسی رسانه‌ای فعال و مؤثر در این زمینه دست یابیم.

لینک مطلب:

http://www.hamshahrionline.ir/details/352117

ما مانده ایم تشنه

(ما مانده ایم تشنه)

اشکی که می چکید ز چشمان آسمان

آتش زده است در دل غمگین عاشقان

گویی که اشک تشنگی اش را شنیده بود

کاینگونه خیس کرده لب خاک و خاکیان

افسوس کاین وصال به هنگام عاشقی

خُمخانه اش نداشت مِی تازه در میان

یک لحظه غفلتی که در آن کارزار رفت

عمری نمود خشک ساحل  دریای بیکران

آیا فرات فهم چنین تشنگی نداشت؟

یا آنکه بود و رفت چنان با خبر روان

ما مانده ایم تشنه، از آن روز تا کنون

ما تشنۀ وصال تو یا صاحب الزمان

حسن بشیر- جمعه- ۲۳/۷/۱۳۹۵

اثر تازه حسن بشیر درباره تحلیل گفتمان راهی بازار نشر می‌شود

اثر تازه حسن بشیر درباره تحلیل گفتمان راهی بازار نشر می‌شود

همشهری آنلاین: ارتباطات >  ارتباطات و روزنامه‌نگاری

جمعه 23 مهر 1395 - 17:30:27 | کد مطلب: 349266 چاپ

اثر تازه حسن بشیر درباره تحلیل گفتمان راهی بازار نشر می‌شود

کتاب‌ »کاربرد تحلیل گفتمان در فهم منابع دینی» تألیف دکتر حسن بشیر دانشیار دانشگاه امام صادق(ع) توسط دفتر نشر فرهنگ اسلامی راهی بازار نشر می‌شود.

به گزارش خبرنگار همشهری آنلاین، کتاب‌ «کاربرد تحلیل گفتمان در فهم منابع دینی» در هفت فصل تدوین شده است که با «معناشناسی و رویکرد تفسیری» آغاز می‌شود.

مفاهیم: تحلیل گفتمان (discourse analysis) چیست؟

ره آوردهای تحلیل محتوا در فهم متون دینی: رویکرد تحلیل محتوای کمی، ره‌آوردهای تحلیل محتوا در فهم متون دینی: رویکرد تحلیل محتوای کیفی، گفتمان و تحلیل گفتمان در علوم اجتماعی، دیپلماسی گفتمانی انتخابات و رسانه‌های جهان: نمونه‌ای از تحلیل گفتمان به روش پدام، مقدمه‌ای بر تحلیل گفتمان قران کریم (گفتمان قرانی) و گفتمان و تحلیل گفتمان در متون روایی دینی عناوین فصل‌های دوم تا هفتم این کتاب را تشکیل می‌دهند.

کتاب 3 جلدی «رسانه‌های بیگانه، قرائتی با تحلیل گفتمان» از مجموعه کتاب‌های تحلیل گفتمان رسانه‌های جهان و کتاب «خبر؛ تحلیل شبکه ای و تحلیل گفتمان» از جمله دیگر آثار دکتر حسن بشیر در زمینه تحلیل گفتمان است.

روزنامه صبح امروز:‌ عصر روزنامه‌های کوچک و ساندویچی فرا رسیده است

عصر روزنامه‌های کوچک و ساندویچی فرا رسیده است

روزنامه صبح نو،  ۱یکشنبه، ۱۸ مهر ۱۳۹۵۸

دکتر حسن بشیر:

عصر روزنامه‌های کوچک و ساندویچی فرا رسیده است

گفت‌و‌گو سعید احمدی دستجردی

به راستی آیا عصر رسانه مکتوب و کاغذی در روزگار ما گذشته است؟ اینکه دیگر روزنامه‌ها مشتری ندارد و روزنامه‌های کاغذی خوانده نمی‌شود، شائبه‌ای‌ است که از سوی برخی افراد مطرح می‌شود که چندان ریشه علمی و درستی ندارد. دکتر حسن بشیر دانشیار ارتباطات دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام) این موضوع را مورد بررسی و تبیین قرار دادند:

آیا این ادعا درست است که عصر رسانه‌های کاغذی و روزنامه‌ها گذشته است و دیگر مخاطبی ندارد؟

به هیچ وجه. اصولاً امکان‌پذیر نیست که عصر رسانه‌های مکتوب به شکل کامل از بین برود. می‌تواند تغییر شکل بدهد همانطور که در این زمینه ما شاهد تحولات شکلی و محتوایی در این زمینه هستیم، اما اینکه کاملاً از بین بروند امکان پذیر نیست. یکی از دلایل آن، سبک زندگی انسان‌ها در طول زمان است که نمی‌تواند همیشه به یک شکل باشد. علاوه‌بر آن، هر جامعه‌ای نسبت به جامعه دیگر می‌تواند متفاوت باشد. برخی از جوامع با فرهنگ مکتوب همراهی بیشتری دارند و برخی با فرهنگ دیجیتالی. البته سن و سطح تحصیلات نیز در این زمینه تاثیرگذار است.

کارکرد روزنامه‌های کاغذی در حال حاضر چه تغییری با دوره‌های گذشته کرده است؟

تغییرات و تحولات روزنامه‌های کاغذی در شرایط کنونی با دوره‌های گذشته را می‌توان در چند محور ذیل خلاصه کرد:

(۱) تغییرات شکلی: روزنامه‌ها از قطع بزرگ به قطع کوچک‌تر (تابلوید) تغییر یافته‌اند. این تغییر نه به دلیل فقط اقتصادی که اهمیت زیادی نسبت به کاهش مصرف کاغذ دارد،‌ بلکه به دلیل ساندویچی شدن و کوچک شدن بسیاری از ابزارهای مورد استفاده انسان رخ داده است و لذا روزنامه هم از این بابت تغییر شکل داد و کوچکتر و قابل حمل‌تر و سهل‌المطالعه شد.

(۲) تغییرات محتوایی: تنوع رنگ، اندازه کلمات و تنوع عکس‌ها یکی از موارد مهم تغییرات محتوایی روزنامه‌ها است. در گذشته اکثر روزنامه‌ها به شکل سیاه و سفید منتشر می‌شدند، اما در شرایط کنونی، در جهانی که انسان‌ها به دنبال تنوع رنگ و بازنمایی موارد مختلف زندگی هستند، روزنامه‌ها نیز متحول شده و رنگ را به عنوان یکی از جاذبه‌های جدید برای جذب خوانندگان، مورد توجه قرار دادند.

(۳) جهت‌گیری خبری و گزارشی: در عصر کنونی که رقابت میان رسانه‌های مکتوب و دیجیتالی افزایش یافته است، یکی از تحولات مهم، جهت گیری‌های خبری و گزارشی است که توانسته است خوانندگان را همچنان مجذوب رسانه‌های مکتوب نگاه دارد. به عنوان مثال: حرکت از سخت خبر به نرم خیر یکی از این موارد است. گزارش‌های مصور خبری از دیگر موارد است. به عبارت دیگر ترکیب جملات و عکس‌ها یکی از موارد مهمی است که در تحولات روزنامه‌های کاغذی صورت گرفته است. طرح نیازهای اجتماعی به شکل عینی‌تر و انتقادی‌تر، از موارد دیگر است که توانسته است این روزنامه‌ها را همچنان زنده نگاه دارد.

(۴) تغییر در رویکردهای معمول خبری: فراتر از آنچه که در بالا مطرح گردید،‌ یکی از تحولات مهم عصر جدید رسانه‌های کاغذی، تغییر در رویکردهای معمول خبری است. به عنوان مثال، اگر در روزنامه‌های گذشته، سخن اول و تصویر آغازین روزنامه متعلق به دولتمردان بود، در شرایط جدید، سخن اول و تصاویر مربوطه تغییر اساسی کرده است و بیشتر از آنچه می‌تواند به عنوان سخن و تصویر مردم و بازنمایی جامعه باشد، مطرح است. البته این وضعیت در کشورهای غربی بیشتر مشاهده می‌شود. در مورد ایران هنوز این وضعیت کم و بیش به شکل گذشته است و سخن اول، تصویر اول و بازنمایی اول متعلق به دولتمردان است. این مساله حتی در مورد رسانه‌های مستقل مشاهده می‌شود که باید به تدریج و به شکل مناسب، تغییرات هدفمند پیدا کند.

(۵) حضور در دنیای مجازی:‌ یکی از تحولات مهم رسانه‌های کاغذی، حضور آنها به همان شکل و یا با تغییرات متناسب در جهان مجازی است. این حضور توانسته است به یک معنا، تداعی حضور کاغذی این رسانه‌ها باشد. بنابراین می‌توان گفت که مفهوم کاغذ در حال تغییر است. اگر روزی کاغذ به شکل ملموس مطرح می‌شد، امروزه می‌توان گفت نوعی از «کاغذ مجازی» ایجاد شده است که تداعی‌کننده همان فرم و محتوای روزنامه‌های کاغذی ملموس است. این تحول به شدت،‌ نوعی از تداعی و تلقین را برای مردم ایجاد کرده است که هنوز روزنامه‌ها به همان شکل قبلی خود حضور دارند،‌ وجود دارند و هنوز به زندگی خود ادامه می‌دهند.

فضای استفاده از روزنامه‌ها و رسانه‌های کاغذی در ایران چه تفاوتی با فضای مشابه در کشورهای اروپایی و آمریکایی دارد؟ در کشورهای اروپایی و آمریکایی در حال حاضر مرجعیت با کدامیک است؛ رسانه‌های مکتوب یا مجازی؟

با توجه به سفرهایی که گاهی به برخی از کشورهای غربی دارم و از آمارها و اطلاعات به دست آمده نیز می‌توان چنین نتیجه‌ای گرفت، که در استفاده از روزنامه‌ها و کلاً رسانه‌های کاغذی در بسیاری از کشورهای غربی کاهش جدی ایجاد نشده است. البته قطعاً همه‌گیر شدن رسانه‌های دیجیتالی تاثیرات زیادی بر مصرف رسانه‌ای مردم گذاشته است، اما اینکه این جوامع با روزنامه‌ها و رسانه‌های مکتوب خداحافظی کرده باشند،‌ به هیچ وجه صورت نگرفته است. در بسیاری از موارد مثلاً در متروها، ما شاهد مطالعه وسیع روزنامه‌ها و مجلات توسط مردم هستیم. تنوع روزنامه‌ها و مجلات در این زمینه نیز نشان می‌دهد که هنوز مصرف آنها به اندازه‌ای که تبلیغ می‌شود وجود دارد و اگر نه از نظر اقتصادی می‌تواند به‌صرفه نباشد. البته نباید فراموش کرد که در این زمینه سن و تحصیلات تاثیرات فراوانی در گرایش مردم نسبت به رسانه‌های مکتوب یا مجازی و دیجیتالی دارد. در شرایط کنونی جوانان به دلیل شرایط جوانی به سرعت بیشتر توجه دارند که در دنیای مجازی بیشتر دیده می‌شود. تعامل نیز یکی از موارد مهمی است که جوامع را به سمت رسانه‌های مجازی سوق می‌دهد. روزنامه‌ها و کلاً رسانه‌های مکتوب دارای خصلت و ویژگی‌های تعاملی نیستند بر خلاف رسانه‌های مجازی که خود این ویژگی توانسته است خیلی از افراد را به خود جذب کند. به هر حال می‌توان گفت همه جوامع به تدریج به سمت جهان مجازی حرکت می‌کنند اما نمی‌توانند از رسانه‌های مکتوب به شکل‌های مختلف آن فاصله جدی بگیرند.

لینک خبر:

http://sobhe-no.ir/newspaper/100-1/8

در غم تو، هم، خدا گریست

 (در غم تو، هم، خدا گریست)

خواهم نوشت، بر در و دیوار این جهان

من عاشق حسینم و ارباب عاشقان

خواهم نوشت، عاشق آن ماه بی کفن

کز آفتاب اوست، منور، چنین جهان

خواهم نوشت کرب و بلایت همیشگی است

چون سرزمین توست، زمین است و آسمان

خواهم نوشت در غم تو، هم، خدا گریست

هم جن و إنس، جمله، به همراه عرشیان

خواهم نوشت با تو شهادت، شرف گرفت

راه تو گشت، راه شکفتن،‌ به سوی آن

خواهم نوشت هر چه که دارم فدای تو

ای اُسوه ی شریف، به هر جا و هر زمان

خواهم نوشت هر چه که خواندم ز متن عشق

جز نام تو نبود،‌ سراسر در آن بیان

خواهم  نوشت، مرگ مرا چون فرا رسد

ذکر حسین و یاد حسینم شود أمان

خواهم نوشت هر که تو را خواند با یقین

همرا تو و همره وی، صاحبِ زمان

خواهم نوشت هر چه که داریم از تو هست

این سرزمین و مردم عاشق،‌ به هر زبان

خواهم نوشت، عشق علی چون به دل نشست

بشکفت عشق تو، هر دم،‌ ز باغ جان

حسن بشیر- جمعه-16/7/1395